Rook Endgames from Morphy to Carlsen
Het toreneindspel mag zich de laatste tijd op een warme belangstelling verheugen bij auteurs. Eerder dit jaar waren er twee leerboeken van Quality Chess en nu heeft Gambit een interessante duit in het zakje gedaan. Het roept natuurlijk wel een vraag op. Waarom zoveel aandacht voor toreneindspelen?
Dat laat zich tamelijk eenvoudig verklaren. De toren doet over het algemeen later aan het spel mee dan andere stukken. De kans is dus ook wat groter dat ze overleven tot aan het eindspel. Toreneindspelen komen relatief vaak voor. Het zijn bijzonder boeiende eindspelen met regelmatig fraaie tactische wendingen.
Een ander punt is dat men vaak beweert dat de ‘remisemarge’ tamelijk hoog is. Dat mag dan wel zo zijn, maar dat neemt niet weg dat een foutje zo is gemaakt en dat het al gauw een half of heel punt kan schelen. Dus is er alle reden om u te verdiepen in dergelijke eindspelen.
Dergelijke fouten zijn niet alleen voorbehouden aan clubschakers of schakers van wat minder niveau, maar ook de groten der aarde hebben de nodige fouten gemaakt bij toreneindspelen. Het is geen leerboek in de traditionele zin van het woord. De auteur Valentin Bogdanov gooit het over een hele andere boeg. Zoals men bij de inleiding al zegt:
“We gaan niet naar het klaslokaal, maar naar de toernooizaal.”
Het is een heerlijk oefenboek boordevol toreneindspelen van alle wereldkampioenen en hun rivalen. Het is heel boeiend om te zien hoe die het er vanaf brengen. Een voorbeeld. We gaan terug naar 1865. De latere en eerste ‘officiële’ wereldkampioen Steinitz speelde een match tegen De Vere. Voor de duidelijkheid: Steinitz gaf zijn tegenstander aan het begin van de partij een zet en een pion cadeau. In hun zesde partij kwam het volgende eindspel op het bord.
Er is een interessante stelling ontstaan. Zwart heeft twee verbonden vrijpionnen op de damevleugel en wit heeft een troef in handen met de vrijpion op e6. Zwart is aan zet en speelde 65. … Ta6? Fout! De enige weg naar winst is 65. … c3. U weet wel: vrijpionnen moeten naar voren. De Vere gaat nu op zijn beurt in de fout met 66. e7? Vrijpionnen moeten naar voren, maar dat is slechts een vuistregel en niet altijd de beste voorzetting! Zie de volgende stelling.
Wat is nu de beste zet voor wit?
Zo ziet u maar weer, zelfs de groten der aarde maken fouten. Een ander interessant aspect van dit eindspelletje is natuurlijk de rijkdom aan mogelijkheden! Ik weet niet of de term correct is, maar waag het er toch op. Eindspelen zijn abstracter dan middenspelen. Of anders gezegd: het lijkt vaak of je minder houvast hebt aan een stelling.
Zelfs Carlsen!
Dat zelfs de groten der aarde soms miskleunen bij tamelijk basale toreneindspelen zal u niet verbazen. De volgende stelling ontstond na de 72e zet van zwart in een partij tussen Aronian en Carlsen (2006). Aronian besloot het destijds nog jonge supertalent (15 jaar) op de proef te stellen met 73. Td7-d6. Zie onderstaande stelling. Hoe zou u verder gaan?
Remise maken gaat niet zonder slag of stoot
Dit was een voorbeeld van een theoretisch toreneindspel. Nu weer terug naar een meer praktische stelling. Hoe beoordeelt u de volgende positie?
Op het eerst gezicht valt er weinig te beleven. Je vraag jezelf af wanneer beide spelers de vrede zullen tekenen. Dat deden ze niet en wat volgde was een partij met wederzijdse fouten en gemiste kansen voor wit. U vindt hieronder alle zetten van deze partij en de eerder genoemde voorbeelden. Ga maar eens goed zitten voor de partij tussen Kramnik en Shirov.
Hoge moeilijkheidsgraad
Deze voorbeelden tonen aan hoe lastig toreneindspelen zijn. Over het eindspelletje van Carlsen kunnen we kort zijn, dat was gewoon een eenmalige misser. Maar wat te denken van de partij tussen Kramnik en Shirov? Het laat zien dat zelfs remisestellingen pas remise zijn als je ze ook tot remise voert en niet eerder. Dat is ook de winst die u met de voorbeelden uit dit boek kunt halen: toreneindspelen beter spelen dan uw tegenstanders en er het maximale uit halen. Dit waren slechts enkele voorbeelden uit een boek boordevol interessant materiaal.
Voor wie?
Men zegt dat dit boek bestemd is voor gevorderde clubspelers en daarboven. Het is zeker geen beginnersboek. In dit verband heb ik ook wel een puntje van kritiek. In de voorbeelden heb ik sommige varianten en oordelen ietsje verder uitgewerkt. Dat is naar mijn smaak een verbeterpuntje. Maar voor de rest: uitstekend leermateriaal en zeer zeker een aanrader. Niet om eventjes uit te lezen op een achternamiddag, maar wel iets om regelmatig op terug te grijpen en uzelf te trainen in deze boeiende en tegelijkertijd lastige materie.
Gegevens: Rook Endgames from Morphy to Carlsen
- Auteur: Valentin Bogdanov
- Publicatiedatum: 2024
- Aantal pagina’s: 303
- Uitgever: Gambit
- Paperback ISBN: 978-1-80504-069-9
- PDF-Excerpt
- Softback: € 26,95 Ook beschikbaar als e-book $ 9,95 of met een interactieve Lichess functie als een app-book $ 13,99
- Boek bestellen…
