Gespot 94 Bordvisie

28 januari 2020 23:23 4

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

“Je wordt ouder papa”. Dit beroemde nummer van de Brabantse artiest Peter Koelewijn (een versie uit 2018 valt te zien en te beluisteren op YouTube) lijkt ook van toepassing op schakers die een bepaalde leeftijdsgrens zijn gepasseerd. U begrijpt het al, dit wordt gedeeltelijk een autobiografisch betoog. Maar wellicht met herkenbare componenten van problemen waar veel clubschakers mee worstelen: bordvisie! Wat dit fenomeen inhoudt en met wat voor soort obstakels veel spelers, maar in het bijzondere oudere schakers, soms kunnen worstelen, hoop ik met de volgende voorbeelden te laten zien.

Voordat hier meer over uitgeweid wordt, wil ik u graag de volgende twee fragmenten voorleggen uit partijen die ik iets meer dan een jaar geleden speelde en vorige week nog, tijdens de Tata Steel tienkampen.

Grooten, Herman – Van den Doel, Erik

Deze partij werd in november 2018 gespeeld in een wedstrijd in de Meesterklasse tussen Charlois/Europoort en De Stukkenjagers. Het diagram geeft het kritieke moment in de partij aan. Ik voelde op mijn sloffen aan dat ik hier iets moest hebben. Mijn tegenstander, die al vanaf zet 11 over weinig tijd beschikte, had hier nog iets als 2 à 3 minuten. Zelf had ik vanaf zet 20 ongeveer zo’n 15 minuten meer op de klok. Nu moest ik dat voordeel gaan uitbuiten, maar er diende concrete berekeningen gemaakt te worden, meestal niet eenvoudig en zeker niet een sterke grootmeester.

Lees meer >

Recensie: An Attacking Repertoire for White with 1.d4 van Viktor Moskalenko

17 januari 2020 18:00 5

Toen ik 2009 mijn boek Chess Strategy for Club Players bij New in Chess uitkwam, besloot de uitgever te kijken of het mogelijk was dat dit boek op een shortlist kon komen om mee te dingen met een wedstrijd te worden bekroond tot Book of the Year. Als ik het me goed herinner vond de verkiezing plaats onder auspiciën van chesscafe.com, een vooraanstaande site in Amerika.

 

En zowaar, het boek kwam op die shortlist te staan, samen met twee andere boeken. Eén daarvan was het boek Revolutionize Your Chess van de Oekraïense grootmeester Viktor Moskalenko. Hij woont al lange tijd in Barcelona (Spanje). Net in de tijd dat via het internet een verkiezing gehouden werd, verscheen er een recensie op de site van Peter Doggers over dit laatste boek van Arne Moll die het eigenlijk tot de grond afkraakte. Moskalenko bleek op zijn zachtst gezegd not amused en stuurde een felle reactie.

Omdat inmiddels duidelijk was dat er een nek-aan-nek-race gaande was tussen zijn en mijn boek, begreep ik later dat er gezegd is dat er een moderne ’80-jarige oorlog’ tussen Spanje en Nederland via het internet werd uitgevochten. Uiteindelijk mocht ik mij de gelukkige prijzen en won inderdaad deze prijs. Toen de eerste druk in notime was uitverkocht is er een nieuwe versie van dit boek uitgekomen die ik drastisch uitgebreid heb met een nieuw 50-pagina-tellend hoofdstuk en verder met de nodige herzieningen, vooral in de opgaven.

 

Diezelfde Moskalenko heeft inmiddels behoorlijk wat boeken op zijn naam staan; als schaaktrainer heeft hij sporen verdiend en onlangs verscheen een nieuw boek getiteld An Attacking Repertoire for White with 1.d4. De eerste vraag die ik mezelf stelde was of een dergelijk boek niet al vaker samengesteld is. Dat is natuurlijk zo, maar van dit boek mogen we zeggen dat het een soort doorsnede geeft van de ideeën en de stijl van de auteur. Geboren op 12 april 1960 in Odessa is hij een generatiegenoot van mij. Hij is een behoorlijke grootmeester wiens rating de laatste tijd van dik boven 2500 onder deze grens is gezakt. Dat zegt overigens weinig over zijn inzicht en uiteindelijk geeft hij hiervan een mooi kijkje te zien in dit boek. Voordat ik meer zeg over de aanpak in zijn boek, laat ik graag eerst de opbouw zien. Het boek kent veertien hoofdstukken:

Hoofdstuk 1: King’s Indian Four Pawns Attack
Hoofdstuk 2: Modern Benoni Defence
Hoofdstuk 3: Snake Benoni
Hoofdstuk 4: Indo-Benoni
Hoofdstuk 5: Benko/Volga Gambit
Hoofdstuk 6: Grünfeld Defence
Hoofdstuk 7: Part I Nimzo-Indian: Sämisch and Kmoch Variations
Part II Nimzo-India: The Trojan Horse
Hoofdstuk 8: Slav Defence, Exchange Variation
Hoofdstuk 9: Queen’s Gambit Accepted
Hoofdstuk 10: Queen’s Gambit Declined: Semi-Slav without …Nf6
Hoofdstuk 11: Part I Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Part II Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Part III Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Hoofdstuk 12 Baltic Defence
Hoofdstuk 13: Chigorin Defence
Hoofdstuk 14: Albin Counter-Gambit

Lees meer >

5e ronde Tata: schaken in het Philips Stadion

16 januari 2020 21:52 2

Vandaag was de wereldtop die meedoet aan het Tata Steel toernooi aanwezig voor de vijfde ronde in het Philips Stadion te Eindhoven, het thuishonk van voetbalclub PSV. Brainport Eindhoven sponsort dit hele evenement en directeur Toon Gerbrands was daar samen met PSV-verdediger Daniel Schwaab om de spelers welkom te heten. Uiteraard werd een mooie foto gemaakt voor de pers op het ‘heilige gras’ (zie het persbericht van de organisatie).

Zoals ik in een eerder bericht had laten weten, was ik vorige week al eerder op bezoek in het stadion geweest bij de Meet&Greet van Anish Giri en Jorden van Foreest. Daarin liet ik weten dat het stadion letterlijk bij mij om de hoek is en daarom ging ik vandaag met mijn zoontje Tommy, die een paar klasgenootjes zo gek had weten te krijgen om ook mee te gaan, naar het stadion. Om het schaken te promoten op school kan natuurlijk een dergelijk bezoek helpen. De andere kinderen kennen de regels maar weten helemaal niet wat de hele schaakcultuur inhoudt. Het bezoek overtrof de stoutste verwachtingen. Bijna het hele zaalcentrum ‘ademde’ schaken. Op de eerste verdieping kwamen we de lift uit en liepen letterlijk tegen een groot schaakspel op waarmee mensen een partijtje aan het spelen waren. Meteen om de hoek een heel grote zaal waar de livestream van het commentaar werd gehouden, zat afgeladen vol. Er was met geen mogelijkheid om door de mensenmassa heen te komen, van afstand kon waargenomen worden dat er twee commentatoren achter een microfoon zaten en op een groot scherm werden uitleg bij de partijen gegeven.

De commentaarzaal met de livestream

Lees meer >

Wat een kans!

14 januari 2020 23:25 6

Na vier ronden van het Tata Steel toernooi is het de 16-jarige Iranees Alizera Firouzja die de sterren van de hemel speelt. Na zijn tweede overwinning tegen Artemiev ging hij na drie ronden alleen aan de leiding met 2½ punten. Een dag later werd hij echter op de pijnbank gelegd door Wesley So die het loperpaar in het eindspel prachtig wist uit te buiten, zodat hij nu de leiding in handen heeft met 3 uit 4.

Anish Giri kwam zijn derde remise overeen met Anand, terwijl Jorden van Foreest zijn tweede overwinning boekte, ditmaal op Dubov, secondant van Carlsen.

Op deze dag kwamen alle Nederlanders bij de Challengers tot een half punt, net als alle deelnemers in deze groep trouwens. Erwin l’Ami slaagde er niet in de verdediging van Lucas van Foreest te breken, Jan Smeets moest – ook met wit – genoegen nemen tegen de taaie dame Dinara Saduakassova en Max Warmerdam bleef keurig overeind tegen het Duitse toptalent Vincent Keymer.

Jorden van Foreest in zijn gevecht tegen wereldkampioen Magnus Carlsen (foto Alina l’Ami)

Vandaag, de vierde ronde, stond er de partij Van Foreest – Carlsen op het menu en er was de wereldkampioen veel aan gelegen om zijn remisereeks te doorbreken met een zege. Maar de jonge Groninger deed het allemaal heel redelijk, miste wellicht zelfs een kans op meer en hield uiteindelijk een eindspel waarin er enige moeilijkheden overwonnen moesten worden, knap remise. Anish Giri kwam met wit niet verder dan remise tegen de Rus Vitiugov, hoewel hij op creatieve wijze probeerde zijn tegenstander pootje te lichten. Deze gaf op het juiste moment een pion om een mogelijke aanval uit de stelling te halen en hij bleek het witte spel zo ontregeld te hebben, dat Giri – die zijn koning onveilig zag staan – maar snel eieren voor zijn geld koos.

Ronde 3

MASTERS

Lees meer >

Nederlanders niet slecht uit de startblokken

12 januari 2020 22:00 10

De eerste twee ronden van het Tata Steel toernooi zitten er op en er zijn al de nodige beslissingen gevallen. Bij de Masters stond het pikante duel tussen Carlsen en Giri voor de eerste ronde op het programma en het zag er even naar uit dat onze landgenoot winstkansen kreeg nadat de wereldkampioen iets overzien had. Maar hij wist aalglad de partij in remisebanen te leiden.

De partij tussen Carlsen en Giri (foto Alina l’Ami)

Jorden van Foreest zorgde voor een sensatie door de sterke Chinees Yu Yangyi in een lastig eindspel te overmeesteren.
Op de tweede dag probeerde Giri heel lang om de nummer twee van de wereld, Fabiano Caruana te verslaan, maar zijn pogingen liepen ook op remise uit. Jorden van Foreest kon helaas zijn mooie begin geen goed gevolg geven. In een ingewikkelde middenspelstelling greep hij mis en hoewel tegenstander Jeffery Xiong niet alles goed deed, wist Jorden de nederlaag niet ontlopen.

In de Challengers groep zien we twee Nederlanders bij de grote groep koplopers met allemaal 1½ uit 2. Dat zijn Erwin l’Ami die maar liefst twee kwaliteiten offerde in zijn eerste ronde tegen Anton Smirnov en daarmee won en Jan Smeets, die een remise in de eerste ronde liet volgen door een soepele overwinning met zwart op Nodirbek Abdusatorrov. Lucas van Foreest produceerde twee halfjes, terwijl Max Warmerdam na een nederlaag in de eerste ronde tegenstander L’Ami knap op remise hield. Pikant detail was dat Erwin ook hier een kwaliteit offerde! Maar Max nam dat niet aan en wikkelde verdienstelijk af naar een totale remisestelling.

Ronde 1

De animositeit tussen wereldkampioen Magnus Carlsen en Anish Giri is al een tijdje duidelijk en die wordt vooral uitgevochten op Twitter waarin beide heren elkaar met kwinkslagen om de oren slaan. Extra pikant was daarom dat hun confrontatie al meteen in ronde één op het programma stond. Giri vond het niet erg dat hij zwart had geloot, vooral omdat hij ook wist dat Carlsen de openingsproblematiek toch uit de weg zou gaan. Dat bleek ook, want wat er op bord kwam, was zelden gespeeld. Carlsen was duidelijk nog niet in goeden doen want zijn tiende zet was geen beste en toen Giri heel adequaat reageerde, hing er misschien een sensatie in de lucht toen Giri heel sterk met 12…Pxd4! de lont in het kruidvat had gegooid. De afwikkeling die Neerlands beste speler voorstond, hield in twee varianten een kansrijk kwaliteitsoffer in. Carlsen was meteen klaarwakker, ontdekte ook met welk venijn Anish hem naar de keel was gevlogen en ging onmiddellijk op zoek naar een manier om in de partij te blijven. Er volgde een vrij geforceerde afwikkeling waarin zwart tijdelijk een pion voor kwam, maar toch niet kon voorkomen dat in het eindspel met zware stukken alle belangrijke pionnen geliquideerd werden, waardoor er een saaie remisestelling overbleef.

Lees meer >

Wesley So te gast op Nieuwjaarsborrel Kennemer Combinatie

9 januari 2020 11:33 1

Op woensdagavond 8 januari hield de Kennemer Combinatie in Haarlem haar Nieuwjaarsborrel. Behalve de clubleden had de organisatie haar best gedaan om een paar relaties uit te nodigen, waaronder Schaaksite. Ondergetekende heeft – samen met twee boekrecensenten uit Tilburg (Mark Haast en Jordy Schouten) de Nieuwjaarsborrel bezocht.  Men had grootmeester Wesley So bereid gevonden om een soort Masterclass te geven. Nadat bij binnenkomst het glas al geheven was, nam één van de leden, Ron van Wezel, plaats naast So om hem een aantal vragen voor te leggen. Wesley was niet de enige die zich geroepen voelde om de vragen te beantwoorden, maar ook zijn moeder greep tweemaal naar de microfoon. Na dit geanimeerde gesprek, werden de aanwezigen in staat gesteld om So een paar vragen te stellen en daar werd gretig gebruik van gemaakt.

Zelf had ik ook een vraag in petto, maar voelde me toch niet geroepen om die te stellen, aangezien ik toch ‘van buitenaf’ was. De vraag die echter op het puntje van mijn tong lag was hoe het voor Wesley was om in een vluggertje de levende legende, Garry Kasparov, in een vernietigende aanval van het bord te kegelen. In 2016 werden namelijk na het Kampioenschap van de Verenigde Staten in St. Louis de zogenaamde ‘Ultimate Blitz Challenges’ gehouden. En daar trad Kasparov de toernooiring binnen. Er was één partij die ik heel bijzonder vond en die ik als trainer meteen geanalyseerd heb en in mijn trainingsarchief opgeslagen. Het is een modelvoorbeeld van het thema ‘Koningsaanval met koning in het midden’.

Lees meer >

Meet & Greet Philips Stadion

8 januari 2020 9:53 0

Gisteren werd er door Tata Steel een ‘Meet & Greet’ georganiseerd in het Philips Stadion. Dat is dé gelegenheid voor schaakjeugd in Eindhoven en omstreken om eens op een informele manier kennis te maken met een sterke grootmeester. Omdat het stadion bij mij om de hoek ligt, ben ik uiteraard ook even binnengewandeld. Als bewonderaar van aartsrivaal Ajax heb ik daar normaliter weinig te zoeken en daarom was ik ook een verkeerde deur binnen gegaan en kwam tot mijn verbazing ook Anish Giri daar tegen. De mevrouw aan de receptie wist niets van een schaakactiviteit maar wel hoe wij het PSV-café binnen konden komen. Daar waren al de nodige gasten en konden de jonge schakertjes meteen aantreden tegen de schaakcracks.

Achteraan Jorden van Foreest die goedkeurend kijkt hoe Anish Giri zijn chocomel drinkt en welke zet Hans Böhm van plan is te spelen.

Lees meer >

Recensie over twee werkboeken

7 januari 2020 22:54 1

In deze moderne tijd verschijnen veel schaakboeken. Het lijkt wel alsof uitgevers denken dat het ‘nu of nooit is’ omdat de komende generaties vermoedelijk liever kennis via de computer of apps tot zich wil nemen. Uitgevers laten zich op dat front trouwens ook niet onbetuigd. Behalve boeken in pdf-formaat, die via de e-reader te lezen zijn, zijn er op schaakgebied ook een aantal fraaie mogelijkheden. Zo is er ‘Forward Chess’ waarbij je partijen en fragmenten in het boek met een ‘meespelend schaakbordje’ (viewer) kan volgen.

 

Dan is er nog het platform Chessable dat steeds populairder wordt. De ‘Move trainer’ stelt de gebruiker in staat om partijen/fragmenten interactief tot zich te nemen. Voor openingen is deze tool, waarbij het memoriseren mogelijk wordt gemaakt, een uitkomst. Door een gratis account aan te maken, kan iedereen dat voor zichzelf uitproberen. Bij uitgeverij Gambit in Londen heeft men zelfs een gratis te downloaden app ontwikkeld, de ‘Gambit’s Chess Studio App’ die zowel voor Android als voor Apple toegankelijk is gemaakt.

Af en toe ploffen er pakketjes met boeken op mijn deurmat. Ditmaal heb ik uit de verzameling twee werkboeken gepikt, die mij als trainer leuk leken om wellicht te gaan gebruiken.

 

Het eerste boek, afkomstig van de Amerikaanse uitgeverij Russell Enterprises, getiteld ‘Chess Tests’, is van Mark Dvoretsky, de Russische toptrainer die in 2016 op 68-jarige leeftijd plotseling stierf. Dvoretsky werd alom beschouwd als een van de beste trainers ter wereld en zijn publicaties stonden hoog aangeschreven. Dit boek, dat hij net voor zijn dood, min of meer af had, is bij mijn weten een tijdje op de plank blijven liggen. Zijn belangrijkste pupil, Arthur Yusupov (of zoals hij zijn naam in het Duits tegenwoordig schrijft Artur Jussupow) nam de taak op zich om een voorwoord te schrijven, omdat zijn leermeester dat niet meer gelukt was. Yusupov schrijft in zijn inleiding: “Fortunately, he had time to talk about his concept with hid friends and colleagues”. En dat helpt bij de ideeën die Dvoretsky heeft gehad bij het samenstellen van het materiaal. Het boek kent zeven hoofdstukken:

Hoofdstuk 1: Training van combinatoire inzicht
Hoofdstuk 2: Kandidaat zetten
Hoofdstuk 3: Berekenen van varianten
Hoofdstuk 4: Aanval en verdediging
Hoofdstuk 5: Positiespel
Hoofdstuk 6: Het realiseren van een voordeel
Hoofdstuk 7: Eindspeltests

Lees meer >

Belevenissen in Bethune

31 december 2019 21:35 3

Vanaf de tweede Kerstdag tot net voor de jaarwisseling werd voor de veertigste maal het Open toernooi van Bethune gehouden.

Rechts GM Degraeve (foto Hans de Lange)

Dit jaar besloot ik met mijn zoontje Tommy (9) naar dit toernooi af te reizen en het mooie toernooi Groningen, waar we vorig jaar aan deel hadden genomen, eventjes te laten voor wat het was. Bethune is een klein plaatsje in Frankrijk net over de grens met België. Je komt met de auto langs Gent en Lille alvorens je Bethune binnenrijdt.

Zoals te verwachten is, doen er naast de Fransen natuurlijk talloze Belgen mee en ook uit Nederland zagen we er een aantal neergestreken. Er werden in vijf dagen negen ronden Zwitsers afgewerkt om normen mogelijk te maken. De plaatselijke middenstand betaalt mee aan de kosten van het toernooi, maar daar krijgen ze ook wat terug. Het hele gebeuren was gehuisvest op de tweede verdieping van een ‘Centre Commercial’. Dat is heel andere koek dan wat wij gewend zijn in Nederland als het gaan om winkelcentra. Een supermarkt die op het oog vijf keer groter is dan onze Albert Heijn XL en verder in het centrum een heel aardig restaurant (Flunch) waar de meeste schakers hun avondmaal nuttigden voor alleszins schappelijke prijzen. Bovenin een zeer grote ‘feestzaal’ waar in een groot lokaal een analyseruimte was ingeruimd en via een lange gang kwam je dan in de speelzaal waar een A, B en C-toernooi waren georganiseerd.

Misschien ouderwets, maar anderzijds een hele verademing: geen liveborden en er worden ook geen partijen ingevoerd (voor zover ik weet), hoewel de organisatie alle notatiebiljetten wel verzamelt. De indeling werd gedaan met een computerprogramma dat mij niet bekend is, gezien de output die het gaf. Om normen binnen bereik te brengen, werd elk toernooi verdeeld in meerdere ratinggroepen en zo kon het gebeuren dat ik het in de eerste ronde al op tafel één tegen de op papier sterkste speler van het toernooi mocht opnemen: grootmeester Jean-Marc Degraeve.

 

Lees meer >

Tekening in de stijd

24 december 2019 22:30 0

Net voor de Kerst begint er tekening in de strijd van het Groningen Schaakfestival te komen. Twee heren bovenaan met nog een 100%-score, slechts één achtervolger met een half puntje minder en een hele rits achtervolgers met een heel punt achter de koplopers. Het is ‘local hero’ Sipke Ernst die het veld aanvoert en hij moet de eerste plaats delen met de Duitse IM Nikolas Lubbe. Ernst versloeg zijn landgenoot Thomas Beerdsen en Lubbe deed het zelfde met zijn Duitse opponent, grootmeester Hagen Poetsch. Nico Zwirs is de enige op 3½ punt en dat deed hij met verve. Want hij hield een lastig eindspel met zwart remise tegen de Armeense GM Shant Sargsyan. Onder de groep achtervolgers daarachter treffen we de Nederlandse kampioen Lucas van Foreest, oud-kampioen van Nederland, Sergey Tiviakov en de buitenlandse toppers Michal Krasenkow, Alexandr Fier en Shant Sargsyan aan.

De partij Beerdsen-Krasenkow (foto Harry Gielen)

Het meest belangwekkende wapenfeit uit de derde ronde was wel de fraaie zegen die Thomas Beerdsen uit Apeldoorn boekte op voormalig wereldtopper Michal Krasenkow. Nadat Beerdsen had aangestuurd op een middenspel met zware stukken en ongelijke lopers, bleek dat zijn witveldige loper zoveel sterker was dan de zwarte tegenhanger, dat zelfs Krasenkow dat – ondanks verwoede pogingen – niet droog wist te houden. Een andere mooie prestatie kwam op naam van Nico Zwirs. In een wat vreemde partij slaagde hij erin om de koning van grootmeester Evgeny Gleizerov in een matnet te trekken. Sipke Ernst versloeg met zwart collega grootmeester Mikhail Ulybin, waardoor hij zijn kandidatuur voor de eindzege in dit toernooi bevestigt.

De partij Ernst-Beerdsen (foto Harry Gielen)

Maar dan moet hij natuurlijk nog afrekenen met nog meer kapers op de kust. Zo mocht in de vierde ronde de partij op tafel één tussen Ernst en Beerdsen er wezen. Vanuit het Catalaans, leek het erop dat de zwartspeler zich vlak na de opening even vergiste.

Lees meer >