Schaakgeschiedenis in vogelvlucht 6: Paul Morphy

15 maart 2015 14:55 Herman Grooten 6

Omdat het schaakspel een eeuwenoud spel is, dat naar schatting al 3000 jaar oud is, lijkt het ons gepast om een serie korte artikelen te presenteren, waarin we de schaakgeschiedenis voor het voetlicht willen brengen.

Dit is het zesde artikel dat gaat over het Amerikaanse genie Paul Morphy.

Tot de echte schaaklegendes hoort de Amerikaan Paul Morphy (1837-1884). Geboren in New Orleans, bleek hij een uitzonderlijk talent voor het schaakspel te hebben, gezien de resultaten die hij reeds als jonge speler wist te boeken.

Toen in 1857 te New York het eerste officiële schaaktoernooi werd gespeeld, wist Morphy zijn naaste concurrenten Stanley en Paulsen voor te blijven. De jonge Amerikaan had net als zijn generatiegenoten een grote voorliefde voor de combinatiekunst, maar koppelde die aan een groot strategisch inzicht. Als een van de eersten had hij ingezien dat het er in de openingsfase op aan kwam om consequent met iedere zet een stuk te ontwikkelen, alvorens tot de aanval over te gaan. Had hij eenmaal een aantal stukken in het spel gebracht, aarzelde hij niet om materiële offers te brengen in ruil voor vlijmscherpe koningsaanvallen. De heldere stijl van Morphy ontlokte de latere wereldkampioen (en landgenoot) Bobby Fischer de uitspraak dat Morphy de grootste speler aller tijden was. Dat lijkt teveel eer, maar zijn prestaties waren in die tijd onovertroffen. Toen Morphy in 1858 naar Europa kwam, speelde hij veel tweekampen die hij allemaal won. De belangrijkste vond plaats in Parijs toen hij Anderssen met maar liefst 7-2 wist te verslaan. Fenomenaal waren de prestaties die Morphy in blindsimultaans leverde. Een van de mooiste partijen van de legendarische Amerikaan, die het schaakspel echter spoedig de rug toekeerde is de volgende:

Lees meer >

Stukkenjagers in de achtervolging

8 maart 2015 21:09 Herman Grooten 0

Nadat De Stukkenjagers de vorige keer in een enerverende match koploper Apeldoorn hadden teruggefloten en er mede daardoor maar liefst drie koplopers in klasse 1B voor in de plaats waren gekomen, stonden we slechts één matchpuntje achter dit leidende trio. Daarvan mochten er de zesde ronde twee tegen elkaar: De Toren Arnhem/VSV tegen Het Witte Paard/Sas van Gent. De Zeeuwen (of moeten we zeggen de Belgen) vertrokken met maar liefst 2-8 uit Arnhem, waardoor zij nu op bordpunten lijstaanvoerder zijn geworden. De Toren is eventjes naar plaats vier verwezen. Dat kwam ook omdat De Stukkenjagers dit weekend zelf ook met 8-2 had huisgehouden tegen de andere vertegenwoordiger uit Arnhem: ASV.

Een uitslag die er mocht wezen, zeker gezien de voorgeschiedenis tussen beide verenigingen. In de herinneringen van clubicoon César Becx (zie foto Frans Peeters), die weer eens een van zijn befaamde speeches hield, waren de uitslagen tussen beide verenigingen altijdclose.

Becx refereerde nog zelfs aan een bekerwedstrijd waar wij liever niet aan herinnerd willen worden. We werden ooit in eigen huis met ½ – 3½ afgedroogd door een bekerteam van ASV. Om de gasten niet te veel te tarten bracht ons bestuurslid een andere bekerwedstrijd, van veel recentere datum, niet in herinnering. Op bezoek in Arnhem stonden we al snel met 2-0 achter met nog twee slechte tot verloren stellingen op de overgebleven borden. Wat er toen gebeurde tart elke beschrijving. Een toreneindspel met pion minder werd nog gewonnen, maar nog veel erger was wat er gebeurde op het bord tussen ondergetekende en Bob Beeke. Een totaal hopeloze stelling werd in de uitvluggerfase zelfs nog in winst omgezet, hoewel het potremise was. Dat wij daarna het vluggeren soepel wonnen van deze gebroken opponent, mag dan geen verwondering meer wekken.

Lees meer >

Herman Grooten leert schakers BSV kneepjes van 't vak

3 maart 2015 19:17 Rini Kreeft 0

Verslag training Bennekom

Lees meer >

Reinderman oppermachtig bij Batavia

1 maart 2015 20:28 Herman Grooten 0

Met grote overmacht heeft Dimitri Reinderman het Bataviatoernooi in Amsterdam weten te winnen. De Amsterdamse grootmeester scoorde 7 uit 9 en bleef als enige ongeslagen. Jorden van Foreest, die hard op weg was naar een grootmeesternorm, zal met gemengde gevoelens aan het toernooi terugdenken.

Hij had nog 1 uit 2 nodig uit de laatste twee ronden, maar nadat hij eerst met wit onderuit was gegaan tegen Robby Kevlishvili, verloor hij tot overmaat van ramp ook nog van IM Andreas Heimann in de laatste ronde. Gek genoeg werd hij wel ongedeeld tweede met 5½ punten, met maar liefst één punt voorsprong op het achtervolgende gezelschap. Daaronder bevonden zich de Nederlanders Lars Ootes en Etienne Goudriaan. Laatstgenoemde won en passant de schoonheidsprijs voor zijn tweede ronde partij tegen GM Roland Schmaltz. Die kunt u bewonderen met de analyses van de winnaar zelf. Klik dan hier.

Zoals het een toernooiwinnaar betaamt, hield Reinderman een slotwoordje bij de prijsuitreiking (zie foto).

(Het slotwoord van winnaar Dimitri Reinderman. De foto is genomen door Bas Beekhuizen voor de toernooisite)

Lees meer >

Van Kampen en Ducarmon draaien mee in top bij EK

28 februari 2015 20:37 Herman Grooten 0

De individuele Europese Kampioenschappenworden dit jaar in Jerusalem in Israël gehouden. Niet veel Nederlanders zijn afgereisd naar dit illustere oord, maar met de GM’s Robin van Kampen, Benjamin Bok en David Klein, IM Quinten Ducarmon en Jorgen Henseler heeft Nederland toch wel een paar ijzers in het vuur.

Na vier ronden hebben Van Kampen en Ducarmon beide 3 punten. Bok maakte een valse start: hij staat op 50% evenals Klein, die een beetje een ‘jojo-toernooi’ aan het spelen is. Winnen van de op papier zwakkeren, verliezen van de sterkeren. Henseler heeft 1 punt.

Van Kampen wacht morgen een vuurproef als hij het aan tafel twee mag opnemen tegen GM Vitiugov, rating 2735. Ducarmon mag ook aan de bak met GM Bartel (2631). Dat hij de sterke Pool tegenover zich krijgt, heeft hij te danken aan de winst in de vierde ronde op de sterke Israëlische grootmeester Postny (2647).

(Links Quinten Ducarmon in zijn laatste ronde partij van het toernooi in Vlissingen, twee jaar geleden. De foto is genomen door De Pion/Roosendaal).

Ik heb deze partij nader onder de loep genomen (zie analyse hieronder).

Ducarmon toont zich tevreden met een puntendeling maar Postny gaat die diverse malen uit de weg. Als hij dan zijn hand heeft overspeeld, moet hij eerst één pion, later nog tweede inboeten. Er ontstaat een eindspel met ongelijke lopers, waarin zwart op het eerste gezicht remisekansen lijkt te hebben, maar Ducarmon toont aan dat hij over een uitstekende techniek beschikt en tikt het eindspel met speels gemak uit.

Op het moment van schrijven heeft één speler de leiding in handen, de Oekraïner Anton Korobov. Hij is de enige met 100% maar wordt op de voet gevolgd door een achttal spelers met slechts een half puntje minder.

De stand aan kop van de ranglijst na 4 ronden:

De persoonlijke verrichtingen van de Nederlandse spelers tot dusver:

ANALYSE

Ik heb even alle partijen, die tot dusver beschikbaar waren van de Nederlandse spelers verzameld. Die kunt u bekijken via de viewer (of downloaden met de link hieronder). Voor de analyse van de partij Ducarmon-Postny moet u even naar beneden scrollen.

Ducarmon, Quinten – Postny, Evgeny

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7

6. Lxc6

Een slimme keuze om, ondanks het tempoverlies alsnog te kiezen voor de ruilvariant van het Spaans. Het tempoverlies wordt gecompenseerd door het feit dat het paard wat onhandig staat op f6 en zwart bijvoorbeeld nu geen … f7-f6 meer heeft.

6…dxc6 7. d3 Pd7 8. Pbd2 f6 8…O-O is de gebruikelijke voortzetting hier.

9. Pc4 9. Ph4 g6 10. Pc4 is onder meer door Malakhov en Timman gespeeld.

9…Pf8

Lees meer >

Schaakgeschiedenis in vogelvlucht 5: Adolf Anderssen

24 februari 2015 20:51 Herman Grooten 3

Omdat het schaakspel een eeuwenoud spel is, dat naar schatting al 3000 jaar oud is, lijkt het ons gepast om een serie korte artikelen te presenteren, waarin we de schaakgeschiedenis voor het voetlicht willen brengen.

Dit is het vijfde artikel waarin misschien wel de meest onsterfelijke partij aan bod zal komen.

Het vierde artikel ging over Howard Staunton (1810 – 1874). De schaakwereld mag hem danken voor het feit dat hij er in 1851 in slaagde om in Londen het eerste grote internationale toernooi aller tijden te realiseren. Het werd een knock-outtoernooi dat nog zonder klok gespeeld werd. Winnaar werd Adolf Anderssen (1818-1879) die met prachtig aanvalsspel de meeste partijen naar zijn hand wist te zetten.

Behalve het feit dat hij een grote periode vrij succesvol was, heeft hij ook een belangrijke rol gespeeld bij het ontwikkelen en bedenken van schaakproblemen.

Anderssen was een gambietspeler pur sang, die een offertje links en rechts niet schuwde. Zijn belangrijkste doel was het bestoken, opjagen of uitroken van de vijandelijke koning.

Dit was in feite het begin van de zgn. romantische periode, die gekenmerkt wordt door frivole offercombinaties. De correctheid was soms ver te zoeken, maar het gold in die tijd als oneervol om een offer te weigeren. Tegenwoordig weten we dat een combinatie soms weerlegd kan worden door het eerste offer aan te nemen en een volgend te weigeren.

Gelukkig was dat in 1851 niet het geval. Het werd zelfs als oneervol beschouwd om een offer te weigeren. Het stelde Anderssen in staat zijn onsterfelijke partij tegen Kieseritsky te spelen.

Lees meer >

Reinderman neemt ferm de leiding

23 februari 2015 22:48 Herman Grooten 1

In het Bataviatoernooi heeft Dimitri Reinderman zijn koppositie weten te versterken. Hij won met zwart een onderhoudende partij van Jorden van Foreest.

(Dimitri Reinderman neemt een centrale positie in dit toernooi. De foto is genomen door Bas Beekhuizen voor de toernooisite)

Beide spelers hadden nog een enerverende match in Groningen tegen elkaar gespeeld die nipt door Reinderman was gewonnen. Vooral met zwart bleek de grootmeester door Jorden van Foreest in de problemen gebracht te kunnen worden, maar daar was vandaag geen sprake van. Nadat de dames snel van het bord waren gegaan, vergiste wit zich met zijn vijftiende zet. Met een paar mooie tactische grapjes won zwart een pion die hij even later consolideerde. Dat hij een directe kans op een stukwinst versmaadde, mocht de pret voor hem niet drukken. Hij bleef op winst staan, hoezeer Van Foreest ook zijn best deed om het de tegenstander moeilijk te maken. Toen er een zwarte toren op de tweede rij verscheen, was het echter gedaan. En dat terwijl Jorden in de derde ronde zo’n uitstekende prestatie had afgeleverd door GM Gormally bliksemsnel de vernieling in te spelen. Maar door zijn nul tegen Dimitri moet de jonge Groninger zijn grootmeesterlijke aspiraties nog eventjes in de ijskast zetten. Hij heeft nog vijf ronden om daar verandering in aan te brengen!

Lees meer >

Loting laten beïnvloeden door snelschaken?

22 februari 2015 19:13 Herman Grooten 7

In mijn eerste verslag ben ik een beetje op het verkeerde been gezet m.b.t. de lotingsnummers. Daarbij had ik het volgende zinnetje op de website voor aanvang van het toernooi verkeerd geïnterpreteerd:

On Thursday February 19 at 20.00 hrs the participants of the Batavia Chess Tournament will play a blitz tournament to determine the color distribution for the main event.

Ik ging er stilzwijgend van uit dat de einduitslag meteen helemaal bepalend was voor het ‘lotingsnummer’, maar dat bleek niet zo te zijn. Achter de schermen vond daarom enige discussie plaats over de manier waarop in het Bataviatoernooi de indeling tot stand was gekomen. Toen ik las dat een snelschaaktoernooi voorafgaand hieraan, mede bepalend zou zijn voor de lotingsnummers, dacht ik in eerste instantie: ludiek. Maar toen ik er nog eens over ging nadenken dacht ik: ‘dit kan en mag niet de manier zijn waarop de lotingsnummers bepaald zouden mogen worden’. Snelschaken is een totaal andere discipline dan ‘gewoon schaak’ en het leek me dat dit precedent niet voor herhaling vatbaar zou mogen zijn.

(Links Hing Ting Lai die het snelschaaktoernooi won. Rechts de voormalige jeugdwereldkampioen bulletchess (1 minuutvluggertjes), Robby Kevlishvili. De foto is genomen door Bas Beekhuizen voor de toernooisite)

Lees meer >

Vechtschaak bij Batavia in Amsterdam

21 februari 2015 20:49 Herman Grooten 0

Gesloten toernooien, die in een knusse sfeer gehouden worden, zie je vandaag de dag niet zoveel meer. Gelukkig is er Café Batavia in Amsterdam dat hier een mooie invulling aan geeft. De spelers gaan heel vriendschappelijk tussen de ronden door met elkaar om, aan het bord brandt echter de strijd in alle hevigheid los. Na twee ronden is er slechts één halfje gevallen en die partij werd tot op het bot afgekloven.

(Links Jorden van Foreest, rechts Stef Soors. De foto’s is genomen door Bas Beekhuizen voor de toernooisite)

Het gezelschap met drie grootmeesters, vier IM’s, één FM en twee titelloze, maar bepaald geen zwakke spelers, beloofde op voorhand een mooie strijd.

Het toernooi begon met een opmerkelijk snelschaaktoernooi waarin de startnummers van de deelnemers zouden worden bepaald aan de hand van hun klassering in het toernooi. Omdat de Duitser Heimann niet op tijd aan de start zou kunnen verschijnen, werd het Amsterdamse (snelschaak)talent Hing Ting Lai (zie foto links) opgetrommeld om hem te vervangen. Hij won prompt het toernooi en bezorgde de Duitser hiermee het gewilde lotingsnummer één.

Het is wellicht een idee om Hing Ting Lai volgend jaar uit te nodigen te geven, zodat hij ook zelf aan het toernooi kan deelnemen.

Lees meer >

Snelschaakkampioenschap Bennekom

12 februari 2015 14:39 Rini Kreeft 0

Snelschaaktoernooi

Lees meer >