Schaaksite

Veel jeugdig elan in het Cultural Villagetoernooi

Wijk aan Zee staat bekend om het traditionele toptoernooi dat in januari gehouden worden. Maar eens in de zoveel tijd staat ook het Cultural Village Toernooi in november op de kalender. Veel kleinschaliger, maar daarom niet minder ludiek. Met weinig financiële middelen en met veel inzet van vrijwilligers is het toernooi al vele jaren gespeeld. Het lukte niet elk jaar om het rond te krijgen, maar dit jaar werd toch maar de inmiddels negentiende editie gehouden. Wat kleinschaliger, omdat een (groot)meestertienkamp niet tot de mogelijkheden behoorde, maar in de vorm van een weekendtoernooi. Aangezien het Internationaal Verbond van Europese Culturele Dorpen, Cultural Villages of Europe, 15 jaar bestaat, werd er een speciale versie uitgeschreven.

Carlsen wint en blijft wereldkampioen; Anand strijdend ten onder

Magnus Carlsen behoudt na zijn overwinning in de voorlaatste partij van zijn WK-tweekamp tegen Viswanathan Anand de wereldtitel. Na 45 zetten gaf de uitdager op waardoor de laatste partij, die gepland stond voor komende dinsdag, niet meer nodig is. Carlsen won de tweekamp met 6½ – 4½. Het verschil met de vorige tweekamp, waarin de Noor voor het eerst de wereldtitel veroverde, was dat hij toen ongeslagen bleef, maar nu moest hij eenmaal zijn meerdere erkennen in Anand. Daar staat tegenover dat hij drie partijen wist te winnen tegen een uiterst solide tegenstander, hetgeen toch weer een bijzonder knappe prestatie genoemd kan worden.

Uiteindelijk is de prognose ook uitgekomen dat de Noor de titel zou behouden, maar al snel bleek ook dat er een heel andere Anand tegenover hem zat dan in de vorige WK-match. Anand speelde soms fris van de lever, hij bleek ook bijzonder goed voorbereid. Desalniettemin bleek dat Carlsen – als het er echt om ging – er weer stond. Misschien op één moment na, het inmiddels beruchte geval van de wederzijdse schaakblindheid uit de zesde partij. Daar stond de Noor beter, maar hij liet een enorme kans aan zijn tegenstander om de partij in één klap naar zijn hand te zetten met een kleine combinatie. Anand zag het niet en hij verloor later nog. De Indiër had toen zomaar op voorsprong kunnen komen en dan was het een heel ander gevecht geworden.

Ook tiende matchpartij remise

Ook de tiende partij van de match op het wereldkampioenschap is remise geworden. Anand kreeg in een Grünfeld-Indische partij voordeel, maar Carlsen verdedigde zich goed en kwam nooit echt in de problemen. De stand is nu 5.5-4.5 in het voordeel van de Noor.

In de vorige zwartpartij had Carlsen nog makkelijk remise gemaakt met het Damegambiet; desondanks koos hij in deze partij voor het Grünfeld-Indisch. Een scherpe Prinsvariant kwam op het bord waarin wit met zijn vrije d-pion enig voordeel leek te hebben. De stelling was echter tweesnijdend: wit kon op verschillende momenten de d-pion opspelen in de hoop op groter voordeel, maar zou daarmee ook risico lopen. In plaats daarvan werden de dames geruild. Ook hierna zou wit enig voordeel moeten hebben, maar het was wel een stelling waarin dat moeilijk te bewijzen was. Dat lukte dan ook niet: op zet 28 besloot Anand om geen risico te nemen en naar een remise toreneindspel af te wikkelen.

Vishy Anand – Magnus Carlsen

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5

Na een paar keer zich met het Damegambiet verdedigd te hebben keert Carlsen weer terug naar het Grünfeld-Indisch, een opening waar hij relatief weinig ervaring mee heeft.

4. Pf3

In de eerste partij speelde Anand nog een zijvariant, 4. cxd5 Pxd5 5. Ld2

4… Lg7 5. Db3

Maar nu de Grünfeld geen verrassing meer is, kiest de Indiër voor een van de hoofdvarianten, het Russische systeem. Ongetwijfeld hebben zijn secondanten hier tijd en aandacht aan besteed.

5… dxc4 6. Dxc4 O-O 7. e4 Pa6

De ‘Berlijnse Muur’ blijft fier overeind

De negende partij in de WK-tweekamp tussen Carlsen en Anand is geëindigd in een bloedeloze remise. De wereldkampioen, die met wit speelde, kwam niet door de zogenaamde ‘Berlijnse Muur’ heen die Anand voor hem opgeworpen had. Sterker nog: Anand had een fikse verbetering op een bestaande partij gevonden en Carlsen slaagde er niet in om daar achter het bord iets op te vinden waarmee hij mogelijk in het voordeel zou kunnen komen. Bij de 16de zet diende zich een zetherhaling aan, die door de Noor aangegrepen werd om zo snel mogelijk via de achterdeur te verdwijnen.

Tenminste, zo moet hij zich gevoeld hebben, want hij had van zijn witpartij niets weten te maken. Zoals altijd schoven de heren aan bij de plichtmatige persconferentie.

Carlsen heeft wel geleerd zich beleefd op te stellen, maar je kon aan alles merken dat het hem niet lekker zat, hoe deze partij gegaan was.

Soepele remise voor Carlsen

Wereldkampioen Carlsen is weer iets dichter bij prolongatie van zijn titel gekomen. De achtste partij hield hij met zwart zonder al te veel problemen remise. De stand in de match is nu 4.5-3.5 in zijn voordeel.

De partij was niet erg opwindend. In een damegambiet koos Carlsen dit keer niet voor een lange theoretische variant: op zet tien was al een (op een amateurpartij na) nooit eerder gespeelde stelling ontstaan. De c- en d-pionnen werden geruild, wit kreeg een licht plusje maar kon niet voorkomen dat ook dames en beide torens werden geruild. Het kostte Carlsen vervolgens weinig moeite om het eindspel met paard en loper remise te houden. Dat bleek ook uit de kloktijden: Carlsen had na het einde van de partij (zet 41) nog 2:13 op zijn klok staan, tegen 1:14 uur bij Anand.

Meer opwinding dan over de partij was er over het gedrag van Carlsen achter het bord.

Het leek wel alsof hij zat te slapen achter het bord! Carlsen verklaarde op de persconferentie dat hij aan het begin van de partij zich inderdaad niet optimaal voelde, maar dat het in de loop van de partij beter werd. Hij gaf ook toe dat de variant voorbereid was. Een Noorse verslaggever suggereerde op Twitter dat hij speciaal voor de voorbereiding vroeg opgestaan was en daarom moe. Vroeg voor zijn doen dan: vaak staat Carlsen pas na het middaguur op, vlak voor een partij begint…

Vishy Anand – Magnus Carlsen

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5

Carlsen kiest weer voor het solide Damegambiet, maar dit keer wel goed voorbereid.

4. Pc3 Le7 5. Lf4 O-O 6. e3 c5

In de derde partij speelde de Noor 6…Pbd7, maar hij bleek minder goed op de hoogte dan zijn tegenstander en mede daardoor verloor hij de partij.

7. dxc5 Lxc5 8. a3 Pc6 9. Dc2 Te8

 [FEN "r1bqr1k1/pp3ppp/2n1pn2/2bp4/2P2B2/P1N1PN2/1PQ2PPP/R3KB1R w KQ - 0 10,normaal,centrum,"] 

Anand weerstaat druk Carlsen in marathonpartij

De zevende partij is remise geworden na 122 zetten. Carlsen stond de hele partij beter maar niet genoeg om te winnen. Daardoor behoudt de wereldkampioen een punt voorsprong: de stand is nu 4-3 in zijn voordeel.

Vooraf was de vraag of Anand zich zou weten te herstellen van de dreun die hij in de vorige partij had gekregen. Verliezen is sowieso vervelend, maar als je dan ook nog in één zet had kunnen winnen, kan dat gaan rondmalen, ten koste gaan van de nachtrust, motivatie, etc. Mocht dat inderdaad het geval zijn geweest, dan was er in de partij weinig van te merken, want de uitdager weerde zich kranig.

Een van de populairste openingen van het moment (onder topspelers) kwam op het bord, het Berlijns (ook een van de meest gehate openingen overigens). Het Berlijns is het Russisch van nu en de reden dat sommige spelers naar 1.d4 uitwijken. In de tweede partij had Carlsen nog met 4.d3 het eindspel ontweken, dit keer probeerde hij wel de muur te kraken. De Noor was goed voorbereid: na 25 zetten een partij van Anish Giri gevolgd te hebben, bleef hij snel en goed spelen nadat Anand een verbetering op het spel van Radjabov had gebracht. En hoewel de remisemarge in die variant (of het hele Berlijnse eindspel) hoog is, wist Sven Magnus Øen met een pion minder zijn tegenstander toch vervelende problemen voor te schotelen, en in de commentaarsessies en op Twitter kwamen al diverse vervelende eindspelen voor zwart op het bord. Anand wist echter een manier te vinden om de grootste problemen op te lossen: hij offerde een stuk! Zo wikkelde hij af naar een eindspel toren, paard en twee pionnen tegen toren en vier pionnen (op één vleugel). Hij wist dat dat eindspel remise zou zijn.

Evengoed heb je tegen Carlsen dan nog steeds een probleem, want hij gaat dat proberen te winnen, en lang ook. Het was ook zeker mogelijk voor zwart om in de fout te gaan, maar Anand gaf geen krimp. De eerste pogingen werden weerstaan, nadat wit met het echte winstplan begon reageerde hij ook goed en uiteindelijk wist hij alle pionnen van wit eraf te slaan. Remise dus? Natuurlijk niet, ook met toren en paard tegen toren en twee pionnen bleef de wereldkampioen op winst spelen. Het eindspel toren en paard tegen toren probeerde hij echter niet eindeloos uit te melken waardoor met 122 zetten het record langste partij in een wk-match niet verbroken werd (Karpov-Kortchnoi, 1978, 124 zetten).

Zo blijft de match spannend, want Anand heeft nog drie witpartijen voor de boeg! En het is zeker niet uitgesloten dat hij daar eentje van gaat winnen…

Magnus Carlsen – Vishy Anand

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. O-O Pxe4 5. d4!?

De hoofdvariant, maar pas de eerste keer dat Carlsen dit tegen Anand probeert! Hij heeft het natuurlijk wel tegen andere mensen gespeeld (en het alternatief 5.Te1 heeft hem alleen maar remises opgeleverd).

5… Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8 9. h3 Ke8 10. Pc3 h5 11. Lf4

De eerste nieuwe zet in de partijen van Carlsen met wit. 11. Pe2 Le7 12. Lg5 Le6 13. Pf4 Ld5 14. Lxe7 Kxe7 15. Pg5 Pd4 16. Tad1 Pe6 17. Pgxe6 Lxe6 18. h4 was Carlsen-Jakovenko, Dortmund 2009, iets prettiger voor wit (wit won in 49 zetten).) 11… Le7 12. Tad1 Le6 13. Pg5 Th6 14. g3 Lxg5 15. Lxg5 Tg6 16. h4 f6 17. exf6 gxf6 18. Lf4 Pxh4 19. f3 Td8 20. Kf2 Txd1 21. Pxd1 Pf5 22. Th1 Lxa2 23. Txh5 Le6 24. g4

 [FEN "4k3/ppp5/2p1bpr1/5n1R/5BP1/5P2/1PP2K2/3N4 b - - 0 24,normaal,centrum,"] 

Deze zetten zijn allemaal bekend uit Giri-Radjabov van de laatste Grand Prix.

Aan mijn eerdere analyse heb ik weinig toe te voegen. Er zijn hier twee tegengestelde meningen mogelijk:

• Carlsen kiest een variant met een hoog remisegehalte. Niemand heeft dit met wit weten te winnen, dom van hem om hierop in te gaan.
• Anand kiest een variant waarin hij een iets minder eindspel moet verdedigen en bevindt zich dus op het terrein van Carlsen. Dom van hem om hierop in te gaan.

De waarheid zal wel in het midden liggen.

Carlsen neemt de leiding

In de 6e partij van de WK Match heeft Carlsen met de witte stukken van Anand gewonnen. De dames verdwenen snel van het bord maar Carlsen kreeg wel een klein plusje. Na een fout van Carlsen later in het eindspel kreeg Anand een grote kans om zelfs te winnen, maar die miste hij. Hierna stond Carlsen weer wat beter en met nauwkeurig spel wist hij het punt binnen te halen.

Magnus Carlsen – Vishy Anand

1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4

Na in partij 4 remise te hebben gespeeld met 3. g3 besluit Carlsen het open Siciliaans te proberen.

3…cxd4 4.Pxd4 a6 5.c4

Hiermee probeert wit de zwarte zetten d6-d5 en b7-b5 tegen te houden.

5…Pf6 6.Pc3 Lb4 7.Dd3

 [FEN " rnbqk2r/1p1p1ppp/p3pn2/8/1bPNP3/2NQ4/PP3PPP/R1B1KB1R b KQkq - 0 0 , normaal, centrum, "] 

Carlsen maakt comfortabel remise

Na weer een rustdag was het woord ditmaal weer aan Anand om de vijfde partij van de WK-match te proberen op voorsprong te komen. Daar hij in zijn tweede witpartij het Damegambiet van titelverdediger Carlsen had weten te kraken, lag het voor de hand dat de Noor voor een andere opening zou kiezen. En dat bleek al op zet drie. Carlsen koos voor zijn oude liefde, het Dame-Indisch.

Daarbij ging hij na 4. g3 niet voor de populaire, zogenaamde ‘uitgegleden lopervariant’ met 4… La6 maar opteerde hij voor 4… Lb4+. Dit systeem komt de laatste jaren weer in de mode, gezien het feit dat wit in de ‘uitgegleden lopervariant’ zijn tegenstander een paar lastige problemen kan voorschotelen. Anand speelde bedachtzaam, Carlsen in het begin snel en zelfverzekerd.

Totdat de Indiër in een stelling, die volgens de theorie niet zoveel voor wit belooft, met een aardig idee tevoorschijn kwam. Middenin een afwikkeling had hij op de dertiende zet de gemene tussenzet 13. d6!? Dit was pas het eerste moment dat Carlsen tot nadenken werd gedwongen, hoewel zijn antwoord volkomen gedwongen was. Na een grootscheepse ruil kwam Anand met een doorbraak in het centrum en hoewel de pionnenstructuur volkomen symmetrisch was, kreeg hij uiteindelijk een middenspel met zware stukken en een sterke loper op d5 tegen een kreupel paard van zwart op a5. Maar Carlsen had goed gezien dat hij weinig verliesgevaar liep. Hij schnabbelde met zijn dame een pionnetje op b2 mee en verzoende zich er toen mee dat zijn pionnenstructuur op de koningsvleugel versplinterd raakte toen hij de dame – voor de derde maal deze partij – op f6 liet landen.