Meervoudige offers

8 mei 2020 13:07 Wim Weehuizen 0

In de romantische schaaktijd kwamen er in een partij vaak meerdere offers en tegenoffers voor. Ook in de moderne toernooipraktijk zijn er partijen, waarin meerdere offers voorkomen en daar wil ik een paar voorbeelden van geven. In de tijd dat er nog geduelleerd werd door adellijke heren, leefde wel de opvatting dat het oneervol was om een offer niet aan te nemen. Het Koningsgambiet was in die tijd dan ook een favoriete opening en het gambiet werd meestal aangenomen. Zelf vond ik het twaalfde deeltje van Euwe’s Theorie der Schaakopeningen met het Koningsgambiet het meest fascinerende van de hele reeks.

In 1851 speelden Anderssen en Kieseritsky in London 15 partijen tegen elkaar, waarvan de laatste als de Onsterfelijke Partij bekend bleef. Het is inderdaad het Koningsgambiet dat gespeeld wordt. De zwarte dame gaat samen met de koningsloper op dubbele torenroof uit, maar raakt daardoor ver verwijderd van haar koning. Wit offert dan ook nog zijn dame en met zijn laatste drie lichte stukken zet hij de zwarte koning mat. Een overbekende partij, die ik met enig commentaar van Steinitz toch toevoeg. Overigens bleek Kieseritsky, die de verliezer was van deze partij, toch net iets beter dan Anderssen. Het werd uiteindelijk 7-6 voor hem bij twee remises.

Ik ga nu verder met een partij van GM Evgeni Vasiukov uit het kampioenschap van Moskou uit 1960, dat hij won. Hij speelde in Nederland in 1969 in het IBM toernooi, waar hij met 9,5 uit 15 derde werd achter winnaar Portisch. Op de foto zie je Vasiukov in de RAI, die in een hyperscherpe Siciliaan remise speelt tegen Leonid Stein, drie keer Sovjet kampioen in de jaren ‘60. Vasiukov speelde ook in het Hoogovens-toernooi van 1973, waar hij met 9 uit 15 eveneens derde werd achter winnaar Tal. Het was dus een sterke Sovjet grootmeester, die echter nooit het Sovjet kampioenschap won. Ik maak gebruik van het boek van Koblenz’ Lehrbuch der Schachtaktik.

Lees meer >

De stem van de stamhouder

7 mei 2020 23:40 2

Na het overlijden van Alexander H.J.F.S. Münninghoff (AM) publiceerde Johan Hut een stukje over de schaakboeken die AM ons heeft nagelaten. Hierop volgde een reactie met een vraag of iemand die AM goed gekend heeft iets wilde publiceren. Peter Boel schreef een mooi persoonlijk artikel. Jaarlijks ontmoette hij AM achter het schaakbord in Wijk aan Zee bij het journalistentoernooi. Peter heeft ook het boek van AM over Hein Donner in het Engels vertaald en dit boek is recent verschenen bij New in Chess. Het is iets uitgebreider dan het Nederlandse boek.

Ik aarzelde om iets over AM te schrijven omdat ik zelf AM ook nooit heb ontmoet, wel in actie gezien in Wijk aan Zee. Ik ken hem als journalist en van zijn schaakboeken die ik alle heb gelezen. Een paar jaar geleden had ik contact met hem over zijn boek De stamhouder. Hij en zijn uitgever wilde graag meewerken aan een promotieactie tijdens ons jaarlijkse Schaken tegen Kankertoernooi in Rotterdam. Nu is hij zelf aan de gevolgen van die vreselijk ziekte overleden, in het jaar dat de zesde editie van het evenement om coronaredenen niet kon doorgaan.

Lees meer >

Schaakstad Apeldoorn 21 jaar in de KNSB (III)

7 mei 2020 21:35 0

Schaakstad Apeldoorn

De naam Schaakstad Apeldoorn zagen we voor het eerst in de KNSB in september 1999, zodat er nu eenentwintig seizoenen opzitten. Dat was de aanleiding om in te gaan op de getalsmatige prestaties van de club. Werden in de twee voorgaande edities de hoogste teams onder de loep genomen, dit keer is De Schaakmaat aan de beurt. In het kort even voorstellen, de vereniging:

Lees meer >

Champagne op een lege Champs-Élysées

7 mei 2020 15:51 0

Kent u het verhaal van Joop Zoetemelk? Heerlijk nuchtere man met dito naam. Betrouwbaar ook, want hij werd altijd 2e. Hoe strak de gele trui om zijn schouders zat, Parijs bleek altijd net te ver. Tot die ene dag in juli 1980 toen hij tot zijn eigen verbazing champagne nippend over de finish kwam als de voorlopig laatste Nederlandse winnaar van de Tour de France.

Al enige dagen is de verwarring die Joop 40 jaar geleden had ons meester.

Lees meer >

NK Bullet (1 0) op 9 en 10 mei

7 mei 2020 10:24 0

Aanstaande zaterdag en zondag mei organiseert SG KiNG het NK Online Bullet op Lichess. Bij het officiële NK Online Bullet speel je partijen van 1 minuut per persoon per partij, zonder increment. Je kunt je op zaterdag 9 mei in een van de qualifiers van een uur plaatsen voor de finale van zondag 10 mei. De eerste prijs is € 400! Trek dus je beste snelschaakopeningen uit de kast,

Lees meer >

Schaakrubrieken weekend 2 mei 2020

6 mei 2020 7:50 2

Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.

Lees meer >

Alexander Münninghoff was een prachtmens

4 mei 2020 11:10 Peter Boel 19

Münninghoff in 2008 tijdens het NK voor journalisten in Wijk aan Zee. Foto: Bart Beijer

Alexander Münninghoff was een prachtmens. Hij had de gave om anderen blij te maken. Hij was een eminent journalist met een enorme staat van dienst, ook op schaakgebied, maar ook een sprankelende persoonlijkheid met een geweldig gevoel voor humor. Als je hem zag schoot je humeur al de lucht in. Van het jaarlijkse Nederlands Journalistenkampioenschap tijdens het Tata Schaaktoernooi in Wijk aan Zee was hij één van de grote inspiratoren. Pas als Alexander binnenkwam kon het beginnen. Hij begroette iedereen uitvoerig en al gauw schalde zijn aanstekelijke Stentorlach door de zaal. Vele jaren lang droeg hij bij de sluiting dan ook nog gloedvol een gedicht voor in het Russisch, waarna de stemming er meteen in zat.

In de jaren zeventig lazen wij in Schaakbulletin vol bewondering Münninghoff’s reportages over het Soviet-schaakleven en interviews met de topschakers die deze ontzagwekkende grootmacht voortbracht. Hij had een grote liefde voor dat land, maar was ook zeer kritisch. Later kwamen er van zijn hand een biografie van onze wereldkampioen Max Euwe en eentje van de wereldkampioen van het Leidseplein, Hein Donner, en onder meer een fraai vormgegeven boekje over drie matches van Donner. De Hein Donner-biografie heb ik in het afgelopen jaar naar het Engels mogen vertalen voor New In Chess. Een bloemrijk, zeer informatief en psychologisch diepgravend boek, en een pittige, maar ook buitengewoon interessante klus.

Lees meer >

Uitslagen zondagse teambattles 3 mei

4 mei 2020 10:32 7


Begonnen op een verloren avond met twee teams, en drie spelers, zagen we afgelopen zondagavond bijna 500 spelers actief in onze teamwedstrijden. Steeds meer clubs melden zich aan (en blijf dat vooral doen, iedereen kan meedoen!), en daarmee breiden ook de mogelijkheden zich uit om een ‘passende’ teambattle aan te bieden. Het was ook volle bak deze week in de ‘kleinere teams battle’. Daar is speciaal ruimte voor de ‘gewone’

Lees meer >

Wat Alexander Münninghoff ons nalaat

3 mei 2020 21:56 14

Bij het grote publiek is Alexander Münninghoff, die op 28 april overleed, bekend vanwege zijn boek ‘De stamhouder’, over zijn eigen familie. Hij kreeg er in 2015 de Libris Geschiedenis Prijs voor. In 1983 won hij al de Prijs voor de Dagbladjournalistiek. Münninghoff, geboren in 1944, werkte van 1974 tot 2007 voor de Haagsche Courant. In dit artikel geef ik een overzicht van zijn werk in de schaakwereld.

Münninghoff in 2008 tijdens het NK voor journalisten in Wijk aan Zee. Foto: Bart Beijer

Münninghoff doorliep het gymnasium in Den Haag en studeerde Slavische taal- en letterkunde in Leiden en Amsterdam. Hij was voor zijn krant correspondent in Moskou, maar was bijvoorbeeld ook oorlogscorrespondent in het Midden-Oosten en in Zuid-Amerika. De redactie van het tijdschrift Schaakbulletin profiteerde vooral van zijn kennis van de Russische taal en samenleving. Hij schreef over schaken in de Russische pers en interviewde Russische schakers.

Lees meer >

Carlsen wint eigen invitational

3 mei 2020 21:03 1

De Magnus Carlsen invitational is gewonnen door Magnus Carlsen. Nadat de eerste drie partijen van zijn finalematch tegen Hikaru Nakamura in een witoverwinning waren geëindigd wist hij de laatste partij met veel moeite remise te houden en zo de match met 2.5-1.5 te winnen. Daarmee won de nummer 1 op de rapidratinglijst naast de eer ook 70.000 dollar (maar geen ratingpunten).

Voordat ik de partijen bespreek eerst even over het toernooi zelf. Carlsen was zelf heel tevreden over hoe het gegaan was (los van zijn eigen overwinning), de commentatoren waren ook enthousiast en ik ben het met ze eens: ik heb me zeer vermaakt met de partijen (en hun commentaar) de afgelopen twee weken. Dan is de vraag: was dit toernooi er bij gebrek aan beter of is het een blijvertje. Ik denk zelf het laatste. Er zijn wat nadelen aan online spelen: natuurlijk de mogelijkheid tot valsspelen (maar dat speelt bij een toptoernooi als dit niet zo) en mogelijke technische problemen (zoals in dit toernooi Firouzja die tegen Nakamura in gewonnen stelling door zijn vlag ging door een probleem bij chess24.com, met een halfje werd afgescheept na lange discussies en vervolgens met 0.5-3.5 verloor). Ook kunnen tijdsverschillen voor een niet helemaal gelijke strijd zorgen: de een speelt vroeg in de ochtend, de ander gewoon overdag, weer een ander ’s avonds laat. Maar er is (los van dat iedereen gewoon thuis kan spelen) ook nog een groot voordeel aan het formaat. De emoties! Bij een normale partij zie je die ook wel, maar houden spelers zich vaak in, want de tegenstander kijkt mee. Maar bij dit toernooi hoefde je heel vaak niet eens naar het bord te kijken om te zien dat er bij iemand iets was misgegaan. Hoofd schudden, handen omhoog gooien in wanhoop, maak een compilatie en je hebt een kijkcijferkanon op YouTube! (ik heb het maar meteen als idee gesuggereerd aan Chess24).

Carlsen en Nakamura hadden in de roundrobin ook tegen elkaar gespeeld en toen werd het vier keer 1-0 (en in de armageddonpartij nog een keer). Alsof ze bezig waren met een recordserie (misschien waren ze dat ook wel) eindigden de eerste drie partijen van de finale ook in 1-0. In de eerste partij leek er niets aan de hand voor Nakamura:

Zwart aan zet, weinig pionnen op het bord, actieve toren, moet toch remise te houden zijn. Maar Carlsen is in zijn element in dit soort eindspelen en wist van bijna niets iets te maken. Hij won een pion, het was nog steeds remise maar na een fout van Nakamura niet meer. In de tweede partij was het juist Carlsen die een grote fout in het eindspel maakte.

Hoe moet zwart terugslaan, met de e- of g-pion? Carlsen sloeg vrij vlotjes met de e-pion terug, mogelijk met de bedoeling om het paard op e6 te zetten. Probleem is dat het pionneneindspel dan voor zwart verloren is (en het paardeindspel dat ook bleek). Na 36…gxf5 had zwart nauwelijks meer slechter gestaan.

In de derde partij gaf Carlsen twee stukken voor toren en twee pionnen. Nadat (met onnodige medewerking) de zware stukken van zwart waren geruild stond het zo:

Lees meer >