Schaaksite

De Egel – Sleutelconcepten in het middenspel

14 oktober 2021 23:23 Michel Hoetmer 3

Hoe kijkt u tegen openingsboeken aan? Waarschijnlijk denkt u aan boeken boordevol varianten. Veel van die boeken zijn tamelijk onoverzichtelijk. Mijn trainingsgroepje bestaande uit een stelletje bijdehante talentjes tussen de 9 en 14 jaar, gaf me onlangs de opdracht, zo gaat dat tegenwoordig, om ze iets te vertellen over een bepaalde opening. Ik laat even in het midden welke opening het betreft. Daar gaat het niet om.

Ik heb totaal geen ervaring met de betreffende opening. Niet met wit en ook niet met zwart. Dus bevond ik me in onbekend vaarwater. Gelukkig wist ik de hand te leggen op een boek dat de betreffende opening uitgebreid behandelt. In mijn optimisme dacht ik:

“Nou ik zit gebakken dat ga ik wel even fiksen!”

Maar dat viel vies tegen. Wat meteen opviel in het boek is dat men met zelden gespeelde varianten begon. Ik zie dat veel vaker. Ook uit de inhoudsopgave kon ik niet opmaken wat nou de hoofdvarianten waren. Ik zag door de variantenbomen het bos niet meer. U voelt het wel aan: mijn leerlingen moeten nog even wachten voordat ik wat zinnige opmerkingen over de betreffende openingen kan maken.

Hoe anders is dat bij Herman Grooten. Zijn serie ‘Begrijp wat je doet’ is een verademing vergeleken met talloze andere openingsboeken. Hij behandelt er de plannen en ideeën die passen bij het centrale thema in het boek. De schema’s en voorbeeldpartijen geven de lezer meteen meer inzicht in zo’n opening. Wellicht zegt u nu:

“Maar Michel dat is allemaal leuk en aardig, maar je behandelt hier toch geen openingsboek? Dit boek gaat toch over het middenspel?”

Dat klopt als een zwerende vinger. Maar het concept is in grote lijnen hetzelfde. De Egel of Hedgehog in het Engels (het boek is zowel in het Nederlands als het Engels verschenen) kan ontstaan uit diverse openingen. Denkt u daarbij aan het Siciliaans, het Engels, de Réti, maar ook uit het Dame- en het Nimzo-Indisch. In het boek vinden we zelfs een voorbeeld van het Bogo-Indisch dat uitdraait op een Egelstelling.

Boekrecensie: Scoren met de Scandi van Thomas Willemze

8 oktober 2021 10:00 Daniël Zevenhuizen 0

“Leer nu een onvermijdbaar en makkelijk te onderhouden antwoord op 1.e4 en verbeter gelijk je schaaktechniek!”

Wie niet is afgeschrikt door de reclameslogan op het titelblad van The Scandinavian for Club Players, heeft geluk: onder de kaft zit een ware goudmijn. Internationaal Meester Thomas Willemze is erin geslaagd een onovertroffen studiehandleiding te schrijven voor de desbetreffende schaakopening: het Scandinavisch. Als een heuse master chef haalt hij alle technieken uit de kast. Zo krijgen we in elk hoofdstuk de winstmiddelen voor zwart én wit voorgeschoteld, evenals flashcards[1] en een overzichtelijke theoretische sectie. Aan het einde van elk deel, dat steeds meerdere hoofdstukken beslaat, zetten we de tanden in een set testopgaven over cruciale wendingen in de besproken varianten. Als dessert krijgen we nog een zetboom voorgezet die ons naar de relevante hoofdstukken terugverwijst. Het is nu alleen nog wachten op de Chessable-cursus zodat we de vermaarde spaced repetition-techniek aan het rijtje kunnen toevoegen. Wat met een exotisch aperitiefje begint (1.e4 d5!?), eindigt al met al in een rijk diner. Was er een schaak-‘Schijf van Vijf’ geweest, dan hadden we met Willemze makkelijk aan onze vitamines en mineralen gekomen. Zie de teaser voor een voorproefje van het eindresultaat.

The Creative Power of Bogoljubov: Volume 1

1 oktober 2021 22:03 Bram Klapwijk 11

Deze recensie gaat over het boek ‘The Creative Power of Boguljobov: Volume 1’, geschreven door Grigory Bogdanovich. Dit eerste deel, uitgebracht in 2020, is sinds dit jaar vergezeld van het tweede en laatste deel, dat eveneens in gaat op de partijen van Boguljobov. Twee dikke pillen, elk zo’n 400 pagina’s. Ruim voldoende om een recensie over te schrijven. Ik recenseer hier alleen het eerste deel. Het tweede deel volgt later dit jaar.

Wie is Boguljobov?

Tja, ik stel de vraag toch maar even. Weet u het? Ja? Mooi, dan heeft u vast een keertje de schaakgeschiedenis bestudeerd. Ik had Bogoljubov’s naam weleens langs horen komen. Pas echt geïnteresseerd raakte ik in hem, toen zijn naam veelvuldig benoemd werd in het boek van Romanovsky, waar ik eerder een recensie over schreef. Toen ik zag dat Elk and Ruby, de uitgever van het eerder gerecenseerde boek, recentelijk het tweede deel over Bogoljubov had uitgebracht leek dat mij een goede aanleiding beide boeken te recenseren.

Toch stelde ik de vraag niet helemaal zonder reden. Want net als in het boek van Romanovsky, wordt ook in dit boek in het eerste deel een biografie gegeven. In pakweg 70 pagina’s geeft Bogdanovich een interessant kijkje in het leven van deze Oekraïense (Sovjet) – Duitse schaakmeester. Zo leer je dat Efim Boguljobov nooit om zelfvertrouwen verlegen zat, zelfs niet toen hij pas net als jonge student de schaakkroegjes instapte met een notitieblokje en zelfbedachte openingsnieuwtjes. Lekker spelen, dat straalde van Boguljobov af. Zijn optimistische spel was niet vlekkeloos, iets dat hem de kans op een wereldtitel in de strijd met Aljechin helaas ontnam. Ook leer je dat Boguljobov een echt familiemens was, zijn familie stond op 1. Tijdens de eerste wereldoorlog leerde hij in Duitsland, waar hij wat ongelukkig vast kwam te zitten toen de oorlog uitbrak tijdens een schaaktoernooi daar, zijn vrouw kennen. Duitsland werd zijn woonplaats en uiteindelijk, om voor zijn familie te kunnen zorgen, nam hij afstand van het Sovjet burgerschap.

Nog een laatste keer: wie is Bogoljubov? Na het opgeven van het Sovjet burgerschap was er, zoals gebruikelijk in die tijd, geen goed woord over voor de voormalig vaderlandse helden. Ook niet voor Bogoljubov. Een vraag is of dit ook doorsijpelde in de schaakliteratuur.  Nimzowitsch, die overigens niet meer in de Sovjet Republiek woonde, nam in zijn boek ‘Mijn Systeem’ enkel drie verliespartijen van Bogoljubov op en geen enkele winstpartij. Ook andere prominente schrijven ontweken de winstpartijen van Bogoljubov. Zou dit te maken hebben gehad met zijn vertrek uit de Sovjet Republiek? Of waren er andere redenen? (Zie voor wat nuances ook de opmerkingen onder dit artikel!)