Olympiade Correspondentieschaak(6): Remise tegen de Turk
In 2013 is de 20ste Olympiade Correspondentieschaak voor landenteams van 6 personen gestart. Nederland doet mee met Twan Burg(1), Martin Vlasveld(2), Jacques Kuiper(3), René Raijmaekers(4), Bert Westera(5), en Ronald Ritsema(6). Elke speler speelt 8 partijen en de bordpunten worden bij elkaar opgeteld. Naar de volgende ronde gaan de nummers 1 en 2 en de beste 3 (van de 5) nummers 3.
Het mysterie van de Turk
In de achttiende eeuw was er een schaakmachine die vele schakers versloeg. Deze machine reisde door Europa en Amerika en versloeg zelfs Napoleon. In die tijd waren schaakcomputers nog niet ontwikkeld, en in feite was het dan ook een goocheltruc: in de machine was een kleine en sterke schaker verstopt.
Tegenwoordig zijn er zelfs schaakrobots ontwikkeld die niet alleen van de wereldtop kunnen winnen, maar ook zelf de zetten kunnen uitvoeren. Dit kan natuurlijk grappige taferelen opleveren.
Correspondentieschaak anno 2013
Vroeger was je bij correspondentieschaak volledig op jezelf aangewezen, omdat schaakengines nog niet bestonden. Tegenwoordig is de invloed daarvan steeds groter geworden. Van veel mensen hoor ik zelfs het oppervlakkige commentaar dat je bij correspondentieschaak alleen nog maar tegen een computer schaakt. Op hoog niveau speelt echter nog steeds de mythe van de Turk: stiekem is er een sterke schaker die de zetten doet! Ondanks alle berekeningen waar je gebruik van mag maken, is het toch nog steeds de mens die beslist welke zet er wordt gedaan. Het schaakspel is zo complex en bij elke zet zijn er zoveel mogelijkheden, dat je in veel stellingen zelfs aan de rekenkracht van vandaag de dag niet genoeg hebt om de beste zet te vinden.
Akdag – Burg [E15]
Ik speelde dus tegen een mens van vlees en bloed, woonachtig in Turkije, die de beschikking heeft over de moderne hulpmiddelen. Hij had de hoogste rating in de poule, dus ik besloot solide te spelen.
1.d4 Pf6 2.c4 e6 Een flexibele opstelling, in principe met de bedoeling Nimzo-Indisch te spelen. 3.Pf3 b6 Het Dame-Indisch. Een opening met een solide reputatie. Het voordeel van correspondentieschaken is dat je openingen kan spelen waar je normaal gesproken de kennis niet voor hebt. Tegenwoordig is het namelijk heel makkelijk op te zoeken hoe je een opening moet spelen. Het nadeel van deze opening is dat het een beetje passief is, en er lastig mee te winnen is, maar dat vond ik niet erg. 4.g3 La6 5.b3 Lb4+ 6.Ld2 Le7
De zetten La6 en Lb4+ zijn bedoeld geweest om een harmonieuze opzet te verstoren. 7.Lg2 c6 8.Lc3 d5 9.Pbd2 [9.Pe5 De hoofdvariant, voorkomt Pbd7. 9…Pfd7 10.Pxd7 Pxd7 11.Pd2 0–0 12.0–0 En zwart heeft de keuze tussen 2 goede varianten: 12..Tc8 en 12..f5.] 9…Pbd7 10.0–0 0–0 11.Te1 Lb7 [11…c5 Dit is de meest gebruikelijk voortzetting, maar ik zag dat wit hier de exta optie had om 12.cxd5 te spelen, wat wit al wat goede resultaten had opgeleverd.] 12.e4 dxe4 13.Pxe4 c5[13…Pxe4 14.Txe4 c5 Ook deze variant is prima speelbaar voor zwart.] 14.Pfg5 [14.Pxf6+ Ook dit leidt tot een vereenvoudiging. 14…Lxf6 15.Dd2 Dc7 16.Tad1 Tfd8 17.De3 cxd4 18.Lxd4 Tac8 19.Lxf6 Pxf6=] 14…cxd4 15.Lxd4 [15.Pxf6+ Pxf6 16.Lxb7 Tb8] 15…Dc7
Deze stelling eindigde volgens mijn database in 76 partijen 72 keer in remise, 2 keer in 1–0 en 2 keer in 0–1. Daar zaten veel correspondentiepartijen bij, en de partijen die in 1–0 eindigden waren lager gerated. Met zulke statistieken weet je dat het goed zou moeten zitten. 16.Pxf6+ Lxf6 17.Lxb7 [17.Lxf6 Pxf6 18.Lxb7 Dxb7 19.De2 Tfd8 20.Tad1 Dc7=] 17…Dxb7 18.Pe4 Lxd4 19.Dxd4 Tad8 20.Tad1 Dc7 [20…Da8 21.Dc3 Pb8 22.Pf6+ Was al remise in een WK-match tussen Kasparov en Karpov. (22.Df3 Pa6 23.Txd8 Txd8 24.Td1 h6 25.Td7 f5 Ondanks dat enkele eerdere correspondentiepartijen remise waren geworden in deze variant, vond ik deze stelling er toch maar fragiel uitzien en koos ik voor de partijvoortzetting.) 22…gxf6 23.Dxf6 Txd1 24.Dg5+ Wit maakt remise door eeuwig schaak.] 21.Dd6 Dc8 22.Df4 Pc5 23.Pd6 Db8
De 7 partijen die ik van deze stelling had waren allemaal in remise geëindigd. 24.b4 Pb7 25.Pxb7 Dxb7 26.a3 h6 27.Td4 Txd4 28.Dxd4 Tc8 29.Tc1
Hier begon ik te vermoeden wat hij wilde. De stelling is ongeveer +0.12 in het voordeel van wit, maar zwart lijkt tot passiviteit gedrongen. Ik voelde de bui al hangen: jarenlang een iets mindere stelling moeten verdedigen. Ik koos ervoor om geduldig te blijven afwachten en op elk moment op c5 voorbereid te zijn. Pas later besefte ik dat ik niet al te passief moet afwachten en ook van mijn eigen meerderheid gebruik moet maken. Het risico van passief afwachten is dat eindeloos zijn stukken kan blijven rondspelen, op zoek naar het juiste moment en de gunstigste opstelling voor de doorbraak. 29…Da8N Een nieuwtje, dat aangeeft dat ik het niet erg vind om af te wachten. Met deze zet kan ik eventueel de d-lijn pakken of later over de a-lijn binnenkomen. In aanmerking komt ook ..f6 zoals in de andere partij, om de e-pion te gebruiken. Het spel wordt dan wat geforceerder en als het meezit kan ik de e-pion afruilen tegen de c-pion. [29…f6 30.c5 bxc5 31.Txc5 Txc5 32.Dxc5 Dd7 1/2–1/2 Forslöf,L (2489)-Rost,D (2492)/ICCF 2010] 30.De3 [30.c5 Dit is de zet waar ik steeds rekening moet houden. 30…bxc5 31.bxc5 Als hij met de pion terug moet pakken, dan leek het me prima voor zwart, aangezien ik het blokkadeveld stevig onder controle heb.(31.Txc5? Hij kan niet met de toren pakken omdat hij problemen heeft op de onderste rij. 31…Td8) ]30…Db7 31.h4 [31.c5 Ook nu kan ik na c5 rekenen op een behoorlijke activiteit. 31…bxc5 32.Txc5 Td8 33.Tc1 Td5; 31.h3 a5 32.Kh2 axb4 33.axb4 Td8 34.h4 Kh7 (34…Dc6 35.c5 bxc5 36.Txc5 Db7 37.Dc3 Td1) 35.De2 Dc6 36.Dc2+ Kg8 37.Td1 Tc8 38.b5 Dc7 39.Dd3 h5 0.13/31 40.Df3 g6 41.Df6 Tf8 42.Dc3 Tc8 43.Kg1 Dc5 44.Df6 Dc7 45.Td3 Ta8 46.Td2 Tf8; 31.Dd2] 31…a5
Deze zet heeft als voordeel dat de pion op a7 in een mogelijk toreneindspel geen zorgenkindje kan worden en dat ik op een gewenst moment de a-lijn kan openen. Echter moet ik nu wel b6 en a5 blijven verdedigen. 32.Kh2 [32.c5 axb4 33.axb4 bxc5 34.Txc5 Td8 Valt b4 aan en dreigt mat.] 32…Td8 33.Kh3 Het was me niet echt duidelijk wat hij van plan was. Ik hoopte dat hij misschien naar g4 wilde met zijn koning ;). [33.bxa5 bxa5 34.c5 Dc6; 33.b5 a4 34.Tb1 Dc7 35.Tb4 De pion op a4 ophalen duurt te lang, ik heb teveel tegenspel. 35…Db7 36.c5 bxc5 37.Dxc5 Td1 38.Dc6 Dxc6 39.bxc6 Tc1 40.Txa4 Txc6 41.Tb4 Tc2 42.Kg2 Ta2 43.a4 Kf8 Dit soort eindspelen zijn remise. Zonder mijn e-pion zou het erom hangen, maar nu is het zeker remise. Het duurt te lang voor hem om zijn a-pion goed te ondersteunen, en ondertussen breng ik mijn meerderheid naar voren.; 33.c5 bxc5 Nog steeds kan hij met zijn toren de eerste rij niet verlaten.] 33…Tc8 34.Kh2 [34.c5 Heeft nog steeds geen zin vanwege het schaakje op h1.] 34…Td8 35.Kg1 Tc8
Deze stelling is al eerder op het bord gekomen, en nu verzint hij een ander plan. 36.Dc3 Da6 37.Tc2 [37.c5 axb4 38.axb4 bxc5 39.bxc5 Dc6] 37…Da8 38.De1
In deze stelling werd ik licht ongerust. Ik begon situaties voor hem te zien waar hij c5 door kon zetten en in een redelijk gunstig dame-eindspel kon komen, en actieve zetten zoals Df3 werken ook niet omdat hij deze weg kan jagen met Tc3. Omdat ik door passief verdedigen nog jaren onder druk zou staan, en omdat ik me ook zorgen begon te maken dat het objectief het beste was, bleef ik hier zoeken naar actieve mogelijkheden. Uiteindelijk vond ik een goede. 38…axb4! De a-lijn openen voor de dame. Dit is een goed moment om naar a3 te gaan. 39.axb4 Da3! 40.Dd2 Deze zet is nodig om Dd3 te voorkomen. 40…e5!
Juist! Mijn meerderheid op de koningsvleugel komt in beweging. 41.Kg2 Met remiseaanbod. Ik zou hier mijn plan door kunnen zetten en met e4 en Dd3 remise af kunnen dwingen.[41.Dd7 Ta8! b4 blijft aangevallen en ik dreig binnen te komen over de a-lijn en de eerste rij.; 41.Kh2 e4! De e-pion wordt steeds gevaarlijker en dameruil door Dd3 komt in de stelling. 42.Dd7 Tf8 Ik ga even aan de kant en vervolgens ruil ik dames af met d3. 43.c5 bxc5 44.bxc5 Dd3 45.Da4 Ook nu heb ik voldoende activiteit. 45…Td8 46.c6 Df3 47.c7 Hij kan een dame ruilen maar dat is niet zo verstandig. 47…Td1 48.c8D+ Kh7 En hier moet hij een volle dame geven om aan mat te ontsnappen.] ½–½
Door mijn degelijke openingskeuze kwam ik dus al snel in een eindspel waar me weinig kon gebeuren. Omdat ik niet zoveel kon en daarom een beetje aan zijn wil was onderworpen moest ik wel geduldig blijven over langere periode. Dat lukte me evenwel, en op het juiste moment werd ik actief. Al met al toch een gemakkelijke remise.
In de poulefase staan we nog steeds op ‘+1’.
Zie ook:
Olympiade Correspondentieschaak van start
Correspondentieschaak Olympiade (2):Remise tegen de Najdorf
Correspondentieschaak Olympiade (3):Ons eerste punt
Correspondentieschaak Olympiade (4):Remise tegen een Japanner
Correspondentieschaak Olympiade (5): Remise met de Caro-Kann
Zelf correspondentieschaken? Dat kan! Zie de handleiding en meer informatie op de site van de NBC.
De partij via de viewer:
HA twan, mooi stuk. Kleine aanvulling /correctie. Ook de Turk had al een robotarm. En in de 70-er jaren had je ook al schaakrobots. Het is dus zeker niet iets van ’tegenwoordig’ zoals jij schrijft, het is al heel oud. Zie de info over de Turk. Mooi boek erover van Tom Standage bijv.!
Wat wel van tegenwoordig is ,is dat ze kunnen winnen van de wereldtop.
Renzo,
Klopt wat je zegt. Volgens mij heb ik dat boek ook gelezen trouwens.. Toch grappig zo’n robotoarm..