schaakstukje

Schaak light

Men beweert dat het schaakspel een oneindig aantal varianten kent. Genoeg voor eeuwen of meer. Aangezien een mensenleven pak hem beet 80 jaar gemiddeld duurt, lijkt me dit schromelijk overdreven. Stel, we willen dat elke partij die we spelen uniek is. Het is immers vervelend een partij te spelen die we vorige week ook al hebben gespeeld. Laten we van 70 jaar schaak spelen uitgaan (de eerste vijf jaar is kleuterwerk en de laatste vijf jaar is de animo verdwenen).

Lees meer >

Babyboomer

Het was stil in huis die ochtend. Zelfs zijn anders zo matineuze hospita liet niet van zich horen.

Vermoedelijk had zij zich in het weekend tegoed gedaan aan de drankvoorraad van de afwezige studenten en sliep ze nu haar roes uit.

Hij liep de trap af en trok de voordeur behoedzaam achter zich dicht.

Lees meer >

Mister Chess presenteert… Chessity en schaakkunst in peper- en zoutstellen

In deze aflevering vertelt Janton van Apeldoorn over zijn geesteskind Chessity, een moderne leermethode. Schaaktip: zetdwang. En er zit kunst in peper- en zoutstellen laat Margreet Wevers van Schaakkunst zien.

 

Lees meer >

Een nieuw schaakvlog: de laatste zet met de toren

Schaakvlog 26 is live. In online toernooien met weinig tijd is het handig om zo snel mogelijk mat te zetten. We laten je drie manieren zien waarop je met een toren mat kunt zetten, als je de koning al naar de rand hebt gedreven.

Veel jeugdspelers zullen de verschillende manieren gebruikt hebben in hun partijen/trainingen.

Er is er duidelijk een de snelste. En dus perfect als je niet veel tijd meer hebt.

Lees meer >

ChessDojo, een YouTube-kanaal

Een YouTube-kanaal is natuurlijk nogal anders dan een dvd of boek, YouTube is immers gratis. De eigenaar van het YouTube-kanaal maakt de video’s in de hoop dat zoveel mogelijk mensen het filmpje zien. De kijkers kijken gratis, dat maakt het natuurlijk erg prettig voor de kijker. Alles is gegeven en “een gegeven YouTube-filmpje mag je niet in de bek kijken”. Nu word dit natuurlijk wel gedaan, als er iets niet goed is klikt men weg en kijkt een ander filmpje. Zo werkt YouTube, pijnlijk voor de makers, prettig voor de kijkers.

Het YouTube-kanaal waar ik het over wil hebben is ChessDojo. Het is een YouTube-kanaal gericht op verbetering en plezier in het schaken. Het kanaal wordt gerund door drie coaches: GM Jesse Kraai, IM Kostya Kavustiky en IM David Pruess. De rollen zijn als volgt verdeeld: GM Kraai doet alle diepe partijanalyses, Kostya doet van alles, hij is de oprichter van het kanaal en is dominant; David doet allerlei trainingen.

Voordat ik het over de filmpjes ga hebben, wil ik eerst even bij stilstaan dat ze een hele eigen gemeenschap hebben opgebouwd. In die gemeenschap organiseren ze schaaktoernooien, thematoernooien en privétrainingen. Zelf heb ik ook een paar keer aan deze toernooien meegedaan. Het zit vol met hele getalenteerde spelers die heel veel op Chessable zitten, wat er vaak in resulteerde dat ik er in de opening al snel aflag. In deze toernooien speelt iedereen erg serieus en er wordt (zover dat te controleren valt) niet vals gespeeld. Ook kun je trainingspartijen aanvragen mocht je daar behoefte aan hebben.

De meeste video’s verschijnen in series, de coaches hebben allemaal een of twee series waar ze dan wekelijks of maandelijks een videootje aan toevoegen. Populaire series zijn: Dojotalks (een talkshow waar de laatste nieuwtjes in de schaakwereld worden besproken), Ultimate Sensei (een paar clubschakers worden getraind door de coaches en dan zien wie het meest er aan heeft gehad, zelfde idee als de Voice of Holland). Daarnaast is er een boekenclub waarin boeken van hoofdstuk tot hoofdstuk besproken worden. Het laatste boek was Technical Decision Making in Chess van Boris Gelfand, een erg moeilijk boek. Leuk om te zien dat ook IM’s en GM’s er veel moeite mee hebben.

Er zijn ook boekrecensies, er is een openingslab (Kostya beantwoordt vragen over openingen) en er is Game Review, een serie waarin GM Jesse Kraai ingestuurde partijen analyseert. Jesse kan erg fijn analyseren, heeft een rustige stem en is erg positief. De partijen die geanalyseerd worden zijn van kijkers en studenten van Kraai. Ook onze partijen wil hij analyseren, dit wel tegen een kleine vergoeding anders blijft hij bezig natuurlijk, ook moet je je eigen notities meesturen.

Lees meer >

Documentaire over Paul Keres

Wijnand Engelkes postte een tip die een eigen bericht verdient:

“Een schitterende 55 minuten durende videodocumentaire over Keres: tinyurl.com/2ewdnzh3

Op een Estse site, maar volledig Engels ondertiteld.

Met zijn echtgenote Maria en vele collega-grootmeesters aan het woord over Keres, waaronder Botvinnik, Spassky, Tal, Gligoric, Korchnoi en natuurlijk Lodewijk Prins.”

Lees meer >

“13 schaakweetjes” door Rudi Matai

Ik presenteer u graag 13 “schaakweetjes”. Hopelijk kent u er enkele nog niet.

1. Zürich 1953
In 1953 vond in Zürich het Kandidatentoernooi plaats. De Sovjet-delegatie was één van de laatste die in Zürich aankwam. Als gevolg daarvan hadden ze weinig keuze uit de beschikbare hotels. Ze vonden er één in de rosse buurt. Het is onbekend of de Sovjet-spelers hierdoor werden afgeleid. Lees de hele weetjes-column in PDF.

Lees meer >

Recensie: Your Jungle Guide to Chess Tactics

Inleiding

Het is al lang geen geheim meer: patroonherkenning is onontbeerlijk om een zeer goede schaker te worden. Een grondige kennis van tactische motieven is een absolute voorwaarde om met succes van strategie gebruik te kunnen maken. De schaakliteratuur staat dan ook bol van ‘puzzelboeken’ over deze tactische patronen. Een ‘Jungle Guide’ voor de immense hoeveelheid schaakliteratuur die in zijn algemeenheid wordt geproduceerd, zou daarom ook wel eens welkom zijn. Met deze recensie poog ik daaraan een bijdrage te leveren.

Het kersverse boek Your Jungle Guide to Chess Tactics verraste mij meteen in de inleiding. Auteur Peter Prohaszka benoemt daar dat hij met dit boek een opvallende leegte in de schaakliteratuur opvult: “There are countless puzzle books avaible. However, its very surprising that there is virtually almost none that gives a comprehensive overview wit hall of the frequent tactical motifs and themes that occur in practice.” Hij voegt daar aan toe dat de voor hem bekende puzzelboeken vaak incompleet, niet-systematisch of (te) oud zijn met fouten in de analyse. Zijn ambitieuze doel is dan ook om deze leemte op te vullen met als publiek de ambitieuze schaker en actieve schaakcoaches. Ik zou de leegte die Prohaszka benoemt iets willen afzwakken en hem tegelijkertijd willen complimenteren met de uitstekende wijze waarop zijn doelstelling is geslaagd. Maar daarover later meer.

Lees meer >

KNSB-voorzitter De Jong-Muhren beantwoordt vragen van schaaksiteredacteuren

In het artikel van afgelopen dinsdag kon u lezen hoe KNSB-voorzitter Bianca de Jong-Muhren een aantal vragen van Schaaksitelezers beantwoordde. Zij kreeg ook een aantal vragen van de schaaksiteredacteuren voorgelegd. Deze vragen en de antwoorden hierop kunt u in dit artikel lezen.

Herman Grooten, voormalig trainer van Bianca, stelde de volgende vraag: Ik zie bij verschillende jeugdafdelingen die ik ken dat er veel verloop onder trainers is door ordeproblemen. Waar mensen baat bij hebben is dat er iemand met een onderwijsachtergrond komt kijken bij een les om tips te geven. Is het mogelijk dat de bond hier meer aandacht aan gaat besteden?

Dank voor je vraag Herman en dit is zeker een terechte. Vorig jaar zijn we gestart met een trainersplatform, met o.a. een groepsapp, delen van best practices en webinars, geleid door Lise ten Holder van het bondsbureau. Lise heeft zelf jarenlange ervaring in het onderwijs en weet hierdoor toegevoegde waarde te leveren aan de trainers. Er zijn al een flink aantal trainers actief op dit platform, en de voordelen, onder andere van het kennisdelen tussen trainers, worden al zeker herkend. Dit is een mooie start die we in 2021 gaan continueren, en hopelijk gaat de groep zich uitbreiden waardoor de trainers verder van elkaar kunnen gaan leren!

Lees meer >

Krantenrubriek weekend 27 februari 2021

Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.

Lees meer >

Govert Pellikaan Schaakvrijwilliger van 2020

De vrijwilliger van het jaar 2020 is de Groningse schaker Govert Pellikaan geworden. Hij is lid van Groninger Combinatie en van SG Staunton, maar hij werd genomineerd door de voorzitters van schaakverenigingen Paul Keres (Utrecht) en SG King (Tilburg)! Niels Ondersteijn en Erik Biemans waren eensgezind in hun oordeel dat Govert de vrijwilliger van het corona-jaar 2020 moest worden en de KNSB ging daar graag in mee.

Lees meer >

In de schijnwerpers: Harold van der Heijden

“Eindspelstudies zijn kunst. Wat mij betreft, betekent het dat een studie een ‘ziel’ moet hebben. Een studie moet niet louter bestaan uit een ijskoud mechanisch pad dat naar winst of remise leidt, maar moet altijd een verrassing of iets bijzonders bevatten. Het moet ook vloeiend verlopen.” Eindspelcomponist Harold van der Heijden citeert John Keats “a thing of beauty is a joy forever”. Schoonheid en verrassing dat is waarom het draait in de wereld van de eindspelcomponisten. Het metier is al eeuwenoud. En gelukkig: springlevend!

In een interview dat ik over hem las, haalt hij een prachtig voorval aan. Harold was uitgenodigd voor een algemene bijeenkomst waarop hij de kans kreeg om eindspelcomposities te promoten. De bijeenkomst werd bezocht door talloze jonge talenten, sterke spelers en zelfs enkele grootmeesters. Hij liet ze de volgende stelling zien (u vindt de complete oplossing verderop in dit artikel):

Harold heeft deze stelling zelf bedacht. De schoonheid schuilt naar mijn smaak in de relatieve eenvoud van de stelling. Maar de oplossing is bepaald niet eenvoudig. Iedereen begon te puzzelen, maar het duurde wel eventjes voordat ze de oplossing vonden. Enkele slimmeriken zeiden:

“1. Kh1 moet de oplossing zijn omdat het de minst waarschijnlijke zet in de stelling is.”

Maar niemand kwam er aanvankelijk écht goed uit. Totdat Artur Yusupov langs kwam en er naar keek. Na een seconde of tien merkte hij droog op: “Kh1 en Dg2 mat”.  Daarop gaf Harold de grootmeester een andere opgave. Die kon hij niet kraken. Harolds conclusie: het oplossen van eindspelstudies is voor iedere schaker een prima bezigheid. Zelf voeg ik er aan toe: het is ook een prima training om studies op te lossen.

Vele talenten en functies

Harold vindt zichzelf geen begenadigd schaker. Zijn rating schommelt iets boven de 1900. Hij speelde jarenlang in het 2e team van HMC. En won maar liefst twee keer de schoonheidsprijs van de club. Zou dat dan toch te maken hebben met waarin hij uitblinkt? Dat deed hij trouwens bij het verdedigen van de zwarte kleuren.

Overigens kunnen we nog wel even verdergaan met het opsommen van zijn functies en activiteiten. Hij was bestuurslid (wedstrijdleider intern), lid van de technische commissie en hij verzorgde de automatisering van dezelfde vereniging. Tegenwoordig woont hij in Deventer en is Harold nog wel lid van HMC, maar niet meer actief. Daarnaast heeft hij ook nog diverse redactionele verplichtingen in de wereld van de componisten. En daar blijft het nog lang niet bij.

Lees meer >

KNSB-voorzitter De Jong-Muhren beantwoordt vragen van schaaksitelezers

Begin dit jaar kon u vragen insturen voor de nieuwe KNSB-voorzitter, Bianca de Jong-Muhren. Diverse schaaksitelezers hebben hier gebruik van gemaakt. Vanwege een nieuwe baan (als in, eentje waar ze geld mee verdient) liep het beantwoorden van de vragen wat vertraging op, maar ze heeft uitgebreid de tijd genomen om de vragen te beantwoorden. Wij willen haar hiervoor hartelijk bedanken. We publiceren de antwoorden in twee delen.

Allereerst een paar woorden van de voorzitter voor de lezers:

 

Beste allemaal,

Dank voor jullie vragen, en dank Dimitri voor de mogelijkheid om op deze manier in contact te treden met Schaaksite lezers. Ik heb gepoogd jullie vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. De ontwikkelingen volgen elkaar momenteel snel op, en ik kan me voorstellen dat jullie over een aantal maanden aanvullende of andere vragen hebben. Als er voldoende animo is, zullen we dit over een aantal maanden herhalen. Voor nu kijk ik uit naar jullie reacties!

Hartelijke groet,
Bianca de Jong-Muhren
Voorzitter Koninklijke Nederlandse Schaakbond

 

 

 

En dan nu de vragen en antwoorden. Ebe Reitsma wil weten: De vorige voorzitter heb ik nooit ontmoet, maar ik begreep dat zij met groot enthousiasme over jeugdschaak sprak en eigenlijk vond dat op elke basisschool schaakles gegeven zou moeten worden. Ik ben er nooit achter gekomen hoe zij dat voor elkaar dacht te krijgen. Zelf ben ik jeugdleider van een schaakclub in een gemeente met 8 basisscholen, maar ik heb nooit een bericht ontvangen met concrete plannen. Gaan die nu wel komen?

Marleen heeft inderdaad met een van de vier speerpunten uit het Meerjaren Beleidsplan 2018-2021 “Verankeren” een grote nadruk op jeugd- en schoolschaken gelegd. Dit was voor het eerst dat dit zo nadrukkelijk naar voren kwam, en er zijn de nodige stappen in de goede richting gezet. We gunnen het namelijk álle kinderen in de basisschoolleeftijd om de mogelijkheid te hebben om op een laagdrempelige manier kennis te maken met het prachtige schaakspel. Niet alleen is het een mooi spel, ook blijkt uit meerdere onderzoeken én de praktijk dat kinderen hele nuttige vaardigheden opdoen die ze gedurende hun schooltijd goed kunnen gebruiken. Prof. Dr. Erik Scherder legde recentelijk ook uit dat deze vaardigheden en connecties in het brein die kinderen op jonge leeftijd krijgen door het schaken, ze de rest van hun leven helpen, tot op hoge leeftijd! Ik heb het zelf altijd enorm waardevol gevonden om op jonge leeftijd al veel aan het schaken te zijn geweest, hier heb ik mijn hele leven tot nu toe veel profijt van gehad. Dit gun ik ook andere kinderen van harte! Voor het nieuwe Meerjaren Beleidsplan vanaf 2022 gaan we uitgebreid terugkomen op de manier waarop we dit willen gaan bereiken, dus in de loop van volgend jaar ga je daar als jeugdleider zeker wat van merken.

Lees meer >

schaakstukje

Bakoe

Waarom zijn Russen de beste schakers?

In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw waren er in Rusland vele zgn. arbeidersclubs waar men o.a. schaakte (er was zelfs een schaakmeubel voor ontworpen). Het onmetelijke land met zijn vele inwoners in combinatie met bovenstaande moet het antwoord op de vraag zijn. Er is echter nog een verklaring en die gaat als volgt: honderden jaren geleden leefde er in een klein dorpje in Rusland een schoenmaker.

Lees meer >

Vijf op een rij voor HWP Sas van Gent

Govert Pellikaan is uitgeroepen tot schaakvrijwilliger van het jaar. Van harte gefeliciteerd, Govert! Daar valt veel voor te zeggen, want nog steeds beleef ik, en velen met mij, enorm veel plezier aan de wekelijkse teambattles op lichess in deze duistere coronaschaaktijden. Bij HWP Sas van Gent zorgt het voor een verder stukje verbroedering met een steeds drukker bezochte Skypecall en met prestaties die wellicht tot de beste uit onze historie behoren.  Zondag wonnen we voor de vijfde keer op rij. Ik zou het iedere club van harte aanraden om nog in te stappen. Echt heel leuk!

Lees meer >

Hoe sterk waren de meesters uit de 19e eeuw?

Hoe zat het nu werkelijk met de speelsterkte van de grote namen uit het verleden? Denk daarbij aan Steinitz, Chigorin en vele anderen die een heldenstatus hebben gekregen. Waren ze écht zo goed? Of overdrijft men hun kracht een beetje? Willy Hendriks doet hierover een boekje open in zijn prachtige werk “On the Origin of Good Moves”. Dit is niet bedoeld als een recensie. Waar het me nu om gaat is een eerste indruk van de speelsterkte van deze heren. Eigenlijk vallen deze reuzen een beetje van hun voetstuk. We kennen natuurlijk allemaal de volgende stelling waarin Steinitz een prachtige combinatie op het bord toverde. Verder lezen…

Lees meer >