Tata in de media (3) : Schaken maakt kinderen slim

Schaken is goed voor kinderen en eigenlijk voor iedereen. Dat soort verhalen horen we al decennia, maar geloven mensen het wel? Leuk is dat het dagblad Trouw de mooie gedachten nu combineert met een ontwikkeling die ik nog niet had gezien: het aantal jeugdleden van de KNSB stijgt spectaculair. Hoe dat komt? Niet door de clubs, maar door internet.

De stijging van jeugdleden bij de KNSB is spectaculair.

De clubs profiteren wel. Ook een bijzondere constatering: de dagen van ‘Tata Steel Chess on Tour’ leveren veel extra publiciteit op. Daarom is het jammer dat er dit jaar vanwege bezuinigingen niet twee, maar één buitendag is.

In de afgelopen drie jaar is voor de KNSB niet alleen de grens van 10.000 jeugdleden gepasseerd, maar ook die van 15.000. Trouw-verslaggever John Graat schrijft dat volgens Iozefina Paulet, bestuurslid jeugdzaken van de KNSB, het werkelijke aantal jeugdschakers misschien wel tien keer zo hoog is. Via de online-methode Chessity is het spel zelfstandig te leren. Graat sprak in Eindhoven een jongetje voor wie schaken via Chesskids.com is wat voor andere kinderen Fifa2000 is. Nou trof hij toevallig wel een jongetje dat op zijn negende al op de middelbare school zit. Iozefina Paulet: “Schaken biedt hoogbegaafde kinderen de uitdaging die ze op school vaak missen.”

Neurowetenschapper Martin Elberson van de RU Groningen wil aantonen dat schaken kinderen slimmer maakt. “Schaken is goed voor de concentratie, je leert een planning te maken, strategisch te denken, omgaan  met tegenstellingen, met emotie, met spanning. Onze hypothese is dat schaken leidt tot betere schoolprestaties.”

Publiciteit was er ook rond het wereldrecord van Magnus Carlsen, dat hij overnam van Sergei Tiviakov. De wereldkampioen was 113 partijen op rij ongeslagen. Zelf zegt hij 111, want twee partijen uit de Noorse competitie telt hij niet mee. Die tegenstanders waren namelijk net zo zwak als veel tegenstanders van Tiviakov (110 partijen op rij ongeslagen) en dat vindt Carlsen niet interessant. Zijn laatste nederlaag leed Carlsen in juli 2018 in Biel tegen Mamedyarov. De Noor is dus anderhalf jaar ongeslagen, dat klinkt al net zo indrukwekkend als 113 partijen. Van die 113 won hij er 36 en speelde hij 77 remise. Een percentage van 66%, wat tussen de wereldtop bijzonder hoog is.

Lees meer >

Vandaag precies 100 jaar geleden

Vandaag, precies 100 jaar geleden, werd Federico Fellini in Rimini (Italië) geboren. Hij was een van de markantste filmregisseurs van de 20ste eeuw. In Zutphen werd Berend Jan Withuis geboren. Berry, zoals hij later werd genoemd, was de grondlegger van een nieuwe organisatie van grote toernooien en van de invoering van de Persdienst hierbij. In de Nederlandse schaakwereld was hij in de 20ste eeuw een van de meest markante personen die zich altijd op de achtergrond hield. Voor zijn baanbrekende werk verdient hij een monumentje en een momentje aandacht op deze rustdag van zijn Hoogovens Schaaktoernooi. We zijn een beetje schatplichtig aan hem. Want zijn ideeën worden nog steeds gebruikt, zij het aangepast aan de technologische ontwikkelingen. In Wijk aan Zee mogen ze er best even bij stilstaan. Schaaksite.nl doet al tien jaar in het Nederlands verslag van dit wereldvermaarde toernooi met analyses, partijen, foto’s en video’s. Schaaksite.nl is ook een bijzondere historische bron nu de mooie toernooiboeken helaas tot het verre verleden behoren.

Max Euwe en Berry Withuis bij de presentatie van het boek Jeugdschaak in 1972. Het was het jaar waarin Fischer wereldkampioen werd. Max Euwe was president van de FIDE. Max en Berry hadden een zeer speciale band. Max was zijn beschermheer en het respect voor elkaar was wederzijds. Misschien was Max Euwe de enige in de schaakwereld waarvoor Berry echt respect had. Zijn zoon heet Max en zijn hond heette FIDE. Het boek Jeugdschaak werd een bestseller!

De Grote Roerganger van het Nederlandse schaak

Lees meer >

Achtste ronde Tata Steel: remises voor Van Foreest en Giri

In de achtste ronde van Tata Steel speelden beide Nederlanders in de mastersgroep met wit remise. Van Foreest vanuit iets betere stelling tegen koploper Firouzja, Giri vanuit iets mindere stelling tegen Artemiev. Wereldkampioen Carlsen won zijn eerste partij en mag nog hopen op toernooiwinst (en er kan ook weer een partij opgeteld worden bij zijn wereldrecord).

Jorden van Foreest weet wel hoe je die jonge jochies moet aanpakken: met vergeten varianten die praktische kansen bieden. Zijn 6.Tg1 tegen de Najdorf was rond de eeuwwisseling relatief populair, ook op hoog niveau, maar wordt tegenwoordig nauwelijks nog gespeeld. Wellicht ten onrechte, want de opening was een succes voor Jorden: tegenstander Firouzja dacht lang na en kwam ook nog minder te staan. Waarschijnlijk was er meer te halen geweest voor de Groninger, b.v. met 14.Le3, maar hij wilde het veilig spelen. Dat bracht hem een klein voordeeltje, maar geen serieuze winstkansen en op zet 36 werd tot remise besloten.

Lees meer >

Inschrijving voor 14e Limburg Open geopend

De inschrijving voor het 14e BPB Limburg Open in Maastricht is geopend. Vanaf nu is aanmelding mogelijk.

Het Limburg Open wordt zoals elk jaar gespeeld tijdens het pinksterweekeinde, van vrijdagavond tot en met tweede pinksterdag. Dit jaar is dat van vrijdag 29 mei tot en met maandag 1 juni 2020. Locatie is wederom sporthal De Geusselt in Maastricht. Dit toernooi is een van de grootste toernooien van Europa.

Lees meer >

Tata Steel ronde 7: Van Foreest rukt op naar tweede plaats

In de zevende ronde heeft Jorden van Foreest zijn goede toernooi nog meer glans gegeven door met zwart van Vitiugov te winnen en daarmee op een gedeeld tweede plaats te komen, een halfje achter Firouzja. Anish Giri speelde met zwart remise tegen Duda en staat nog steeds op vijftig procent.

Wellicht dat Jorden van Foreest in de voorbereiding op dit toernooi de film “Take the money and run” heeft gezien, want de strategie “zo snel mogelijk materiaal winnen” werkt goed voor hem dit toernooi. Ditmaal won hij op zet tien een pion, waarbij niet helemaal duidelijk is of zijn Russische tegenstander die vrijwillig afstond. Hij dreigde een zet later wel mat in één maar dat was makkelijk te verdedigen en daarna had hij nauwelijks compensatie. Op zet 30 won zwart een tweede pion en de rest had een kwestie van techniek kunnen zijn. Er kwam een derde pion bij en in deze stelling dacht Jorden dat de buit al binnen was.

Er volgde  37.g4 en zonder al te veel nadenken sloeg hij die pion. Daar had hij meteen spijt van: er kwam namelijk 38.Txc5! waarna de b-pion een toren wint (zonder inlassing van g4 werkt dat niet, want dan komt de zwarte toren met Ta8,Ta1+ en Tb1 met tempowinst achter de b-pion). Een paar zetten later stond het zo:
Jorden vreesde dat hij het verknald had, maar gelukkig viel het mee en bleek de pionnenmassa te sterk voor de extra loper van wit. Een wijze les (niet gemakzuchtig worden in gewonnen stelling) en nog een punt ook, dubbele winst voor hem vandaag! En ook nog de eerste speler in de Masters die een partij met zwart gewonnen heeft.

Lees meer >

Slag bij Wijk aan Zee (4)

Ook bij zeeslagen geldt dat ook al is er aan beide zijden een flink deel van de vloot uitgeschakeld het dan aankomt op de finesses om in het heetst van de (eind)strijd met beperkte middelen toch de winst binnen te halen. Maar één verkeerde manoeuvre en de kans op winst is weer verkeken.

Een episch zeegevecht

Jorden van Foreest en Alireza Firouzja stelen de show

Twee spannende partijen in de zevende ronde die ook het langst duurden. Alireza won zijn partij tegen de Amerikaan Jeffery Xiong in 68 zetten en voert trots de ranglijst van de Masters aan met 5 uit 7! Maar hij moet nog tegen een aantal kanonnen, na Jorden op aanstaande zondag volgen Carlsen, Caruana en Anand. Hij kan zijn borst alvast natmaken. Magnus zal van Alireza willen winnen en kan voor hem het kantelpunt van het toernooi worden.

Op de wereldranglijst bij de junioren staat de 16-jarige Alireza op de eerste plaats en zijn tegenstander van vandaag op de tweede plaats. Bij blitz staat hij ook op de eerste plaats en bij rapid tweede.

Lees meer >

Eppie bekert door!

Op vrijdag 17 januari kwam Autovakmeester Schaap Mach ons met een bezoek vereren. Inzet was een plaats bij de laatste vier in poule B in de strijd om de KNSB-beker. Zou er een club bestaan met een lelijker naam dan onze tegenstander, zo vroeg ik mij af. Ach, wat maakt het ook uit. Zolang er maar geschaakt wordt!

Het bleef lang spannend en het duurde ook best lang voor de eerste uitslag genoteerd kon worden.

Lees meer >

Slag bij Wijk aan Zee (3)

Ook bij zeeslagen geldt dat ook al is er aan beide zijden een flink deel van de vloot uitgeschakeld het dan aankomt op de finesses om in het heetst van de (eind)strijd met beperkte middelen toch de winst binnen te halen. Maar één verkeerde manoeuvre en de kans op winst is weer verkeken.

 Alireza Firouzja’s eerste ontmoeting met Anish Giri in een klassieke partij

Het werd in de vijfde ronde in Eindhoven een interessant gevecht tussen de jonge Alireza en de gelouterde Anish.

Lees meer >

Boekrecensie – The Anand Files

In oktober 2016 speelde ik in Bastia op Corsica met Hans Groffen en Marcel Peek mee in een sterk bezet toernooi aldaar. Het toernooi bestond uit twee delen. Eerst was er open toernooi met klassiek tempo, waarna de eerste twaalf van dat toernooi zich plaatsten voor de knock-outfase waar Vachier-Lagrave, Anand, Radjabov en Hou Yifan werden toegevoegd aan de geplaatste twaalf.  Ik speelde sterk in het toernooi en voor de laatste ronde was ik al haast zeker van plaatsing.

Lees meer >

Zesde ronde Tata: winst Giri, remise Van Foreest

Anish Giri heeft meteen revanche genomen voor zijn nederlaag gisteren door met wit Vladislav Kovalev te verslaan.  Jorden van Foreest blijft het goed doen en speelde vandaag met wit remise tegen Vishy Anand.

Giri mopperde na afloop  dat hij te snel uit zijn voorbereiding was in een Italiaanse partij. Op zet 21 moest hij namelijk zelf nadenken in plaats van het werk van de computer te reproduceren. De computer was het wel eens met zijn keuze om 21.gxf3 te doen. Hij kreeg daarmee ook duidelijk voordeel, maar had het sterke 26.Lg1! niet echt bekeken. “In zo’n stelling met een toren op f2 en een dame op g5 ben je blij als je niet een mat in één blundert.” In plaats daarvan koos hij voor een eindspel dat houdbaar zou moeten zijn, maar de Witrus wist dat niet te bewijzen. Het slot met paard, a, d, d tegen loper, a, c is best mooi.

Jorden van Foreest ging tegen Anand voor de derde keer dit toernooi voor materiaalwinst in de opening, ditmaal in een een Vierpaardenspel met 4…Pd4. Hij kwam zelfs twee pionnen voor, maar zwart had genoeg compensatie. Nadat de dames geruild werden leek het even dat wit moest oppassen, maar met het nauwkeurige 30.Lc1 wist Van Foreest een stelling met gelijk materiaal te bereiken waarin beide partijen niets meer hadden om voor te spelen.

Lees meer >

Recensie: An Attacking Repertoire for White with 1.d4 van Viktor Moskalenko

Toen ik 2009 mijn boek Chess Strategy for Club Players bij New in Chess uitkwam, besloot de uitgever te kijken of het mogelijk was dat dit boek op een shortlist kon komen om mee te dingen met een wedstrijd te worden bekroond tot Book of the Year. Als ik het me goed herinner vond de verkiezing plaats onder auspiciën van chesscafe.com, een vooraanstaande site in Amerika.

 

En zowaar, het boek kwam op die shortlist te staan, samen met twee andere boeken. Eén daarvan was het boek Revolutionize Your Chess van de Oekraïense grootmeester Viktor Moskalenko. Hij woont al lange tijd in Barcelona (Spanje). Net in de tijd dat via het internet een verkiezing gehouden werd, verscheen er een recensie op de site van Peter Doggers over dit laatste boek van Arne Moll die het eigenlijk tot de grond afkraakte. Moskalenko bleek op zijn zachtst gezegd not amused en stuurde een felle reactie.

Omdat inmiddels duidelijk was dat er een nek-aan-nek-race gaande was tussen zijn en mijn boek, begreep ik later dat er gezegd is dat er een moderne ’80-jarige oorlog’ tussen Spanje en Nederland via het internet werd uitgevochten. Uiteindelijk mocht ik mij de gelukkige prijzen en won inderdaad deze prijs. Toen de eerste druk in notime was uitverkocht is er een nieuwe versie van dit boek uitgekomen die ik drastisch uitgebreid heb met een nieuw 50-pagina-tellend hoofdstuk en verder met de nodige herzieningen, vooral in de opgaven.

 

Diezelfde Moskalenko heeft inmiddels behoorlijk wat boeken op zijn naam staan; als schaaktrainer heeft hij sporen verdiend en onlangs verscheen een nieuw boek getiteld An Attacking Repertoire for White with 1.d4. De eerste vraag die ik mezelf stelde was of een dergelijk boek niet al vaker samengesteld is. Dat is natuurlijk zo, maar van dit boek mogen we zeggen dat het een soort doorsnede geeft van de ideeën en de stijl van de auteur. Geboren op 12 april 1960 in Odessa is hij een generatiegenoot van mij. Hij is een behoorlijke grootmeester wiens rating de laatste tijd van dik boven 2500 onder deze grens is gezakt. Dat zegt overigens weinig over zijn inzicht en uiteindelijk geeft hij hiervan een mooi kijkje te zien in dit boek. Voordat ik meer zeg over de aanpak in zijn boek, laat ik graag eerst de opbouw zien. Het boek kent veertien hoofdstukken:

Hoofdstuk 1: King’s Indian Four Pawns Attack
Hoofdstuk 2: Modern Benoni Defence
Hoofdstuk 3: Snake Benoni
Hoofdstuk 4: Indo-Benoni
Hoofdstuk 5: Benko/Volga Gambit
Hoofdstuk 6: Grünfeld Defence
Hoofdstuk 7: Part I Nimzo-Indian: Sämisch and Kmoch Variations
Part II Nimzo-India: The Trojan Horse
Hoofdstuk 8: Slav Defence, Exchange Variation
Hoofdstuk 9: Queen’s Gambit Accepted
Hoofdstuk 10: Queen’s Gambit Declined: Semi-Slav without …Nf6
Hoofdstuk 11: Part I Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Part II Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Part III Queen’s Gambit Declined: Exchange Variation
Hoofdstuk 12 Baltic Defence
Hoofdstuk 13: Chigorin Defence
Hoofdstuk 14: Albin Counter-Gambit

Lees meer >

5e ronde Tata: schaken in het Philips Stadion

Vandaag was de wereldtop die meedoet aan het Tata Steel toernooi aanwezig voor de vijfde ronde in het Philips Stadion te Eindhoven, het thuishonk van voetbalclub PSV. Brainport Eindhoven sponsort dit hele evenement en directeur Toon Gerbrands was daar samen met PSV-verdediger Daniel Schwaab om de spelers welkom te heten. Uiteraard werd een mooie foto gemaakt voor de pers op het ‘heilige gras’ (zie het persbericht van de organisatie).

Zoals ik in een eerder bericht had laten weten, was ik vorige week al eerder op bezoek in het stadion geweest bij de Meet&Greet van Anish Giri en Jorden van Foreest. Daarin liet ik weten dat het stadion letterlijk bij mij om de hoek is en daarom ging ik vandaag met mijn zoontje Tommy, die een paar klasgenootjes zo gek had weten te krijgen om ook mee te gaan, naar het stadion. Om het schaken te promoten op school kan natuurlijk een dergelijk bezoek helpen. De andere kinderen kennen de regels maar weten helemaal niet wat de hele schaakcultuur inhoudt. Het bezoek overtrof de stoutste verwachtingen. Bijna het hele zaalcentrum ‘ademde’ schaken. Op de eerste verdieping kwamen we de lift uit en liepen letterlijk tegen een groot schaakspel op waarmee mensen een partijtje aan het spelen waren. Meteen om de hoek een heel grote zaal waar de livestream van het commentaar werd gehouden, zat afgeladen vol. Er was met geen mogelijkheid om door de mensenmassa heen te komen, van afstand kon waargenomen worden dat er twee commentatoren achter een microfoon zaten en op een groot scherm werden uitleg bij de partijen gegeven.

De commentaarzaal met de livestream

Lees meer >

“Curiositeiten” door Hans Meijer. Column van Schaakvereniging Promotie

De eerste column van Hans Meijer in het nieuwe jaar is een feit.

Wat is de kans dat je aan het einde van een schaaktoernooi op precies dezelfde plaats eindigt als die aan het begin van het toernooi? Volgens Gerhard Eggink, de grote statisticus van onze schaakclub, is die kans vijftig procent. Je eindigt op dezelfde plaats of je eindigt er niet op.

Isle of Man Chess Tournament 2019;

Lees meer >

Tata Steel Chess On Tour in Eindhoven

Tata Steel Masters met PSV-directeur Toon Gerbrands voorafgaand aan de 5e speelronde in het Philips Stadion

Schaakgrootmeesters spelen in Philips Stadion PSV

Om 14.00 uur zijn de beste schakers van de wereld in het Philips Stadion van PSV in Eindhoven begonnen aan de vijfde ronde van het Tata Steel Chess Tournament. De ronde werd geopend door PSV-speler Daniel Schwaab in aanwezigheid van directeur Toon Gerbrands, wethouder Sport Stijn Steenbakkers en Theo Henrar (directievoorzitter Tata Steel Nederland).

Lees meer >

Team Carlsen – Team Van Wely: 8 – 5

Schaakgrootmeesters aan de bal bij Telstar

De internationale grootmeesters van het Tata Steel Chess Tournament hebben vanmiddag in het Telstar stadion hun onderlinge voetbalwedstrijd gespeeld. Voorzien van een aanvoerdersband betraden wereldkampioen Magnus Carlsen en Loek van Wely (grootmeester en Eerste Kamerlid) met hun teams het veld. De twee teams bestonden elk uit een combinatie van schakers en spelers van Telstar.

Zij kregen een spelersescorte van basisschoolleerlingen die bij Telstar deelnamen aan de schaaksimultaan voor scholen.

Lees meer >

Slag bij Wijk aan Zee (2)

Schilderijen over historische zeeslagen spreken vaak tot de verbeelding. In de Gouden Eeuw waren er nog geen geavanceerde navigatiesystemen (GPS, computers etc.) En dat gold ook voor het wapentuig aan boord van de schepen. Bij zo’n schilderij kan je je fantasie de vrije loop laten.

Om een bruggetje naar het schaken te maken doet mij dit denken aan ‘Fire on Board’ de twee mooie boeken van grootmeester Alexei Shirov. In deze boeken kun je ervaren waarom Alexei beschouwd wordt als een van de agressiefste en innovatiefste schakers. Veel van zijn favoriete partijen komen langs met daarnaast zijn tactische hoogstandjes uit het midden- en eindspel. Speciale aandacht ook voor de superscherpe Botwinnik-variatie waarmee Alexei bijzondere resultaten heeft behaald tegen diverse schakers uit de wereldtop.

Zijn voorliefde voor wilde aanvalspartijen heeft van hem een grote favoriet gemaakt bij het schaakpubliek, die hem zien als de natuurlijke erfgenaam van een andere Letse grootheid, de voormalige wereldkampioen Mikhail Tal uit Riga. Hij heeft een generatie schaakfans vermaakt met zijn inspirerende en verbazende schaakpartijen, rijkelijk voorzien van vuurwerk op het bord.

Admiraal Van Foreest

Lees meer >