Schaaktempel
Een tijdje geleden vertoefde ik per ongeluk in Zwitserland. Ik was er zo’n 25 jaar niet geweest. Een hernieuwde kennismaking. Tijdens de eerste treinrit langs Zürich viel me direct al op hoeveel gebouwen daar met kaal beton zijn neergezet. Wellicht een verantwoorde afweging wanneer je met winterse omstandigheden rekening houdt, maar het doet nogal goedkoop aan. En ronduit vreemd is het dan als de Zwitser anderzijds luxe materialen voor de aankleding gebruikt. Zo zie je, bijvoorbeeld, veel verchroomde balustrades op de balkons, met van die lichtgroenige glasplaten erin. Niet mijn smaak, maar het is populair. De ellende is dat kaal beton na verloop van jaren niet zelden in ontstellende lelijkheid vervalt. Enerzijds door natuurlijke slijtage, anderzijds omdat onze smaak is veranderd. Wat in de 60-er jaren nog voor modern kon doorgaan, zag er in de 80-er jaren al behoorlijk triest uit. In het hotel waar ik recentelijk verbleef was de ene wand van de kamer kunstig aangekleed, maar de andere wand was van jammerlijk kaal beton. Malle Pietje zou het waarschijnlijk als “echte konsjt” betitelen.
Beton dus. Daarmee wordt het bruggetje naar het schaaktoernooi in Biel gemakkelijk gelegd, want dat wordt sinds jaar en dag verspeeld in een prestigieus ontworpen betonkolos. Het eerste meestertoernooi vond plaats in 1968. Het jaar daarop won de 17-jarige Jan Timman. Vele andere grootheden hebben er nadien gezegevierd – laatstelijk in 2018, toen was het Mamedyarov. Biel is een stad die “officieel en gelijkwaardig” tweetalig is. In het Frans: Bienne. Denk niet dat een taalgrens iets exclusief Belgisch is. Zelfs in Nederland kennen we een taalgrens, de zgn. “patat-friet grens”: boven de grote rivieren spreekt men van patat, beneden de grote rivieren bestelt men friet. De taalgrens in Zwitserland noemt men ook wel de “Röstigraben” (Graben = greppel, omdat deze taalgrens voor een deel langs het riviertje de Saane loopt; Rösti is een nationaal Zwitsers gerecht met Duitse inslag, een soort aardappelkoek). Wederom met aardappelen in de hoofdrol. De Röstigraben symboliseert het verschil tussen de franstalige en duitstalige mentaliteit (vul zelf maar in). Biel ligt precies op die taalgrens.
Lees meer >