BSV Bennekom worstelt met moeilijke eindspelen

20 februari 2018 14:02 Martin Markering 0

BENNEKOM – Ook dit schaakseizoen komt Internationaal Meester Herman Grooten weer op bezoek bij BSV Bennekom. Doel: de leden wijze lessen geven.

Berucht

Vorig seizoen werden de kwaliteiten geofferd, overigens zonder dat dit ten koste van de kwaliteit van de lessen ging. Ditmaal ging het in de eerste sessie afgelopen maandag om stellingen, waar de torens juist op het bord bleven. Oftewel: de beruchte toreneindspelen.

Meester Herman Grooten kreeg bij BSV Bennekom te maken met een volle klas

Een gevleugelde uitspraak is dat toreneindspelen altijd remise zijn, maar dat beeld werd door Herman Grooten vakkundig genuanceerd. Na eerst weer wat pittige opgaven te hebben voorgeschoteld, werden een aantal belangwekkende thema’s uitgelegd. En dat aan de hand van studies, die al eeuwen oud zijn.

Philidor

Lees meer >

Schaakgeschiedenis in vogelvlucht 18: Vassily Smyslov

19 februari 2018 13:29 2

Deze rubriek is gemaakt voor schaaksite.nl en is terug te vinden onder het kopje ‘Schaakhistorie’.

 

Omdat het schaakspel een eeuwenoud spel is, dat naar schatting al 3000 jaar oud is, lijkt het mij gepast om een serie korte artikelen te presenteren, waarin de schaak­geschiedenis voor het voetlicht wordt gebracht. In de vorige aflevering hebben we het gehad over David Bronstein. In deze nieuwe aflevering zullen we het hebben over Vassily Smyslov (1921 – 2010).

 

In een eerdere aflevering van deze serie over de schaakgeschiedenis hebben we het gehad over de Rus Mikhael Botwinnik (1911 – 1995) die, nadat hij de wereldtitel had veroverd, deze driemaal kwijtraakte aan een landgenoot.

Vassily Smyslov tijdens het Interpolistoernooi 1992 (foto Jos Sutmuller)

Nadat Botwinnik met grote moeite zijn titel tegen Bronstein had weten te behouden, overkwam hem twee jaar later hetzelfde tegen Vassily Smyslov (geboren in 1921). Opnieuw eindigde de tweekamp onbeslist. In 1957 lukte het Smyslov wel om het grootste succes in zijn leven te behalen. Hij slaagde er in deze match in om de onverslaanbaar geachte Botwinnik maar liefst zes maal te kloppen tegenover drie verliespartijen. Omdat de wereldkampioen recht had op een revanchetweekamp die binnen een jaar gespeeld werd, was Smyslov zijn titel al binnen het jaar weer kwijt.

Naar verluidt had hij deze derde onderlinge confrontatie te lichtzinnig opgevat. Desalniettemin had Smyslov, die bekend staat als misschien wel de meest sympathieke wereldkampioen aller tijden, zijn naam gevestigd. De Moskoviet was een veelzijdig man, die zich niet alleen op het schaken heeft toegelegd. Zo is bekend dat hij een meer dan respectabele operazanger is. Dat bracht het organisatiecomité van het Interpolisschaaktoernooi ertoe om een plaat met hem op te nemen toen hij ooit in Tilburg aan het toernooi deelnam.

Zijn speelstijl is op een strategische leest geschoeid, maar gelardeerd met de meest onverwachte en fraaie tactische wendingen. Door zijn heldere en logische stijl zijn de partijen van hem goed te begrijpen. Als je partijen van Smyslov naspeelt, denk je dat het schaken heel gemakkelijk is. Van hem is ook de uitspraak afkomstig: “Chess is a simple game”. Daar bedoelt hij uiteraard mee dat je het spel niet moeilijker moet maken dan het is en het vooral voor je zelf begrijpelijk moet houden. Ik heb in 1992 de eer gehad om een korte tweekamp van twee partijen tegen deze geweldenaar te mogen spelen. In mijn artikel ‘Smyslov, innemende persoonlijkheid” ga ik in op de partijen uit deze minimatch. Het lukt mij om een verloren toreneindspel in remise te laten eindigen. En dat terwijl Smyslov erom bekend stond een groot eindspelkenner te zijn. Zijn boek met Löwenfisch over toreneindspelen is wereldberoemd. Uiteraard mag niet onvermeld blijven dat Smyslov in de eerste partij een lopereindspel op formidabele wijze had weten te winnen en dus genoeg had aan remise om een ronde verder te komen.

Lees meer >

Stukkenjagers wint topper tegen DSC Delft

17 februari 2018 11:38 Stefan Beukema 1

De zesde ronde alweer. Met het topduel tussen de koplopers Stukkenjagers en DSC Delft op het programma.  Vorige ronde hadden we ons al herpakt en nu moesten we laten zien dat we weer op volle toeren draaien. Waarbij winst belangrijk was om in het spoor van de andere titelkandidaat HWP Sas van Gent te blijven. Op bord 10 speelde Lars Vereggen tegen Erik Biemans. Na een vreemde opening leek Lars er beter uit te komen, maar toch was het niet duidelijk. Gaandeweg kwam de koning van de tegenstander echter op tocht te staan. Er kwam een witte dame binnenvallen. Lars wist dit voordeel goed uit te bouwen en noteerde een vol punt. Hieronder een fragment:

 

Vereggen,Lars – Biemans,Erik

Lees meer >

Begrijp wat u doet: De Pirc (deel 2)

13 februari 2018 16:13 0

Bij de opening die we nu behandelen, heb ik wel eens iemand het volgende horen zeggen: “Ik speel Konings-Indisch tegen 1. e4”. De vorige keer zijn de witte varianten met A) 4.Le3 en B) 4.Lc4 aan bod gekomen. Ditmaal zullen we drie systemen onder de loep nemen, die hun weg in het topschaak hebben gevonden. Dat zijn de varianten:

 

 

C) 4.Pf3
D) 4.Lg5
E) 4.f4

De vorige keer hebben we gezien dat de uitgangsstelling van de Pirc ontstaat na
1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6

A) 4.Pf3
Mensen die de voorkeur geven aan een rustiger speltype kiezen veelal voor de normale paardontwikkeling naar f3 (zie diagram)

Vasja Pirc (bron foto onbekend)

Hiermee kiest wit ervoor om zijn ontwikkeling zo snel mogelijk te voltooien waarbij hij zijn paarden naar de natuurlijke velden speelt.
4…Lg7
Vanaf dit moment kan wit op elk moment h2-h3 spelen en zwart op elk moment …c7-c6.  De subtiele verschillen tussen de timing waarop beide zetten gespeeld kunnen worden, brengt weliswaar specifieke kenmerken met zich mee, maar komen toch vaak op hetzelfde neer.
5. Le2
Wit kiest voor de meest normale manier om zijn stukken verder te ontwikkelen. [Het inlassen van 5. h3 om te verhinderen dat er een zwart stuk naar g4 kan, is – zoals hierboven al even aangegeven – een serieus alternatief.]

5…O-O 6. O-O c6
Op het moment dat zwart deze pionzet speelt en wit heeft kort gerokeerd, is het raadzaam voor wit om een actie met … b7-b5 te gaan verhinderen. Daarom gaat men meestal verder met

7. a4
Er zijn witspelers die deze dreiging negeren met bijvoorbeeld 7. h3 b5 8. e5 Pe8 Deze stelling ontstond in een oude partij Karpov-Hort, 1974. Het lijkt erop dat zwart niet zoveel problemen had hoewel hij later in de partij toch ten onder ging.7…Pbd7 8. Le3

Lees meer >

Aronian wint Gibraltar Chess Festival

2 februari 2018 9:27 2

Het Tradewise Gibraltar Chess Festival is dit jaar gewonnen door Levon Aronian die, als eerste geplaatst, zijn reputatie volledig waarmaakte. Het is alweer de zoveelste overwinning die de Armeniër in een topevenement boekte. Met spelers op de deelnemerslijst, zoals Vachier-Lagrave, Nakamura, Navara, Harikrishna, Le Quang, Vitiugov en Ivanchuk, om maar niet te spreken over de Engelse topspelers Adams en Short, kon met recht gesproken worden van het sterkste Open toernooi ter wereld. Het is jammer dat dit prachtige toernooi een overlap heeft met het Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee. Daar zaten andere wereldtoppers, waaronder wereldkampioen Magnus Carlsen, die gelukkig steevast kiest voor de Nederlandse badplaats, te spelen.

Rechts de trotse winnaar, Levon Aronian (foto John Saunders op de toernooisite)

Lees meer >

Gespot 90: Analogieën

29 januari 2018 15:40 0

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

De tachtigste editie van het Tata Steel toernooi zit er weer op. Het was een prachtig evenement met een Nederlander (Anish Giri) als co-winnaar. Het verhaal van de laatste ronde kunt u hier lezen.

Giri bleef in elk geval drie oud-wereldkampioenen, die ook deelnamen in de Mastersgroep voor. Hij won de onderlinge partij van Vladimir Kramnik, tegen Viswanathan Anand, speelde hij remise en hij won van ex-dameswereldkampioene Yifan Hou. Beide algemene wereldkampioenen stonden dit toernooi een beetje in de schaduw van het trio dat de dienst uitmaakte: wereldkampioen Magnus Carlsen, Anish Giri en Shakhriyar Mamedyarov. Laatstgenoemde haakte pas aan het eind af voor de eindzege die door de laatste twee in een barrage werd beslist.

Tegenwoordig is het kijken naar livepartijen met commentaar van gerenommeerde spelers een lust voor het oog. Veel beter dan televisie kijken… In de elfde ronde viel mijn oog op een stelling die mij heel bekend voorkwam.

Tigran Petrosian (foto bron onbekend)

Viswanathan Anand (foto Jos Sutmuller)

Petrosian – Kortchnoi, Il Ciocco 1977

Anand – Hou

 
Lees meer >

Carlsen klopt Giri in tiebreak voor de titel

28 januari 2018 22:17 12

“Wat een fiasco! Wat een succes!” Dan had ook de titel boven dit stuk kunnen zijn, om met de woorden van Jan Hein Donner te spreken. De 80ste editie van het Tata Steel schaaktoernooi is een groot succes geworden voor Anish Giri. Hij eindigde ongeslagen samen met wereldkampioen Magnus Carlsen bovenaan maar hij moest na een tiebreak over twee partijen toch buigen voor de Noor.

Niettemin had Giri ons land even in de ban gebracht van het schaken, want hij kon de opvolger worden van Jan Timman (die in 1985 het toernooi won) om dit loodzware toernooi met diverse wereldtoppers zomaar op zijn naam schrijven. Dat het net niet lukte, zij hem vergeven. Als gedeeld winnaar zal zijn naam in de annalen worden bijgeschreven. Carlsen gaf in een kort interview voor de toegestroomde pers aan “dat Giri de verdiende winnaar van dit toernooi was, omdat hij zo prachtig gespeeld had”. Maar dat Carlsen, wereldkampioen snelschaken, het toch weer geflikt had om de zoveelste toernooizege aan zijn erelijst toe te voegen, daar kunnen we niet omheen. Carlsen zelf bleef daar heel bescheiden over en dat siert hem.

De handen worden geschud, ten teken dat met deze remise de overwinning naar Carlsen gaat.

Dat de tweestrijd om de titel van dit schitterende 80ste Tata Steel schaaktoernooi, tussen onze landgenoot Anish Giri en wereldkampioen Magnus Carlsen, vandaag beslist moest worden in een tiebreak over twee partijen, was nieuw. Beide spelers waren samen bovenaan geëindigd met de fantastische score van 9 uit 13. Maar de wereldkampioen, die dus toevallig ook nog wereldkampioen snelschaken is, sloeg toe in de eerste vluggertje. Giri moest dus de tweede blitzpartij winnen en hoewel hij nog even deze hoop mocht koesteren, ging het bijna helemaal mis. Een genereus remise-aanbod van Carlsen maakte een einde aan alle spanning.

Op voorhand werd verwacht dat zowel Carlsen als Giri, die beide met zwart moesten aantreden tegen respectievelijk Karjakin en Wei, niet op een ‘alles of niets’-gevecht zouden gaan spelen. Carlsen wist natuurlijk dat zijn laatste tegenstander uit de WK-match niet genegen zou zijn voor hem aan de kant te gaan en Giri op zijn beurt zou aan de jonge talentvolle Chinees een hele kluif krijgen. Wei staat bekend als een gevaarlijk tacticus en een ongeluk zit dus in een klein hoekje. Dus pakten beide rivalen de opening rustig aan, waardoor er niet meer dan een ‘kabbelend begin’ ontstond.

Lees meer >

Mamedyarov en Carlsen komen bij Giri langszij

24 januari 2018 22:42 6

Vandaag verhuisden de Masters van het Tata Steel toernooi van Wijk aan Zee naar Groningen. Daar werd het Groninger Museum aangedaan, waarna de deelnemers op de trap van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen nog even voor een fotomoment wilden poseren. Om 14 uur zou dan eindelijk de ronde beginnen en aan alles bleek dat Groningen een echte schaakstad is. Er was veel publiek en de Groningse grootmeester Sipke Ernst mocht aanschuiven bij de Canadese commentaar Eric Hansen om zijn mening over de partijen te geven.

Alle Masters van Tata Steel (foto organisatie)

Giri slaagde er niet in om Karjakin omver te blazen en hij berustte al snel in remise. Maar zijn naaste achtervolgers, Mamedyarov en Carlsen slaagden er allebei in hun partij winnend af te sluiten. En dus staat er weer een driemanschap aan kop. Morgen is een rustdag, maar vrijdag staat de confrontatie Mamedyarov-Carlsen op het programma. Misschien kan Giri daar een slaatje uit slaan?

Bij de Challengers blijft het een beetje kwakkelen met de Nederlanders. Jorden van Foreest handhaaft zich vooralsnog keurig met een remise tegen de Egyptenaar Amin, maar zijn broer – die gisteren met een remise een GM-norm had kunnen behalen (maar helaas verloor), ging vandaag de mist in tegen Bluebaum. Hij heeft nog drie ronden om het verloren gegane terrein terug te winnen.
Erwin l’Ami deed het vandaag rustig aan na zijn onverwachte nederlaag gisteren. Hij speelde een solide remise tegen medekoploper Korobov. Maar de vierde Nederlander, Benjamin Bok, ging helaas met wit onderuit tegen Gordievsky. In een hyperscherpe Najdorfvariant greep Benjamin twee keer mis en hij werd toen op fraaie wijze uitgeteld.

Masters
Onze landgenoot Giri had vandaag een zeer taaie tegenstander: de Rus Karjakin. Hoewel het er even optisch op leek dat hij een prettig plusje zou hebben, bleek daar in de praktijk niets van. Zwart worstelde zich uit de omklemming die vanuit het Catalaans was ontstaan en toen moest Giri snel op zoek naar remise. Die kwam dan ook heel snel. Maar het begin zag er toch veelbelovend uit. Toen ik de livestream ging aanzetten en naar de partij keek, zag ik deze stelling:

Toen ik deze stelling zag, moest ik onwillekeurig denken aan een oude partij van mijn vroegere clubgenoot, IM Peter Scheeren. Die speelde ook graag de Catalaan en ik had zijn fraaie prestatie tegen de Braziliaan Trois, Eerbeek 1978 ooit grondig bekeken. Wat vindt u bijvoorbeeld van de volgende stelling?

In deze positie werd wit voor een lastig probleem gezet. Hoe kan hij dat het beste oplossen? Wit heeft in deze stelling natuurlijk geen zin om op zijn schreden terug te keren met 14. Tf1 en 14. e3 zou een concessie betekenen, maar wat moet hij dan wel? Scheeren vond een lumineuze oplossing voor het stellingsprobleem:
14. Pe3!!
Eén uitroepteken voor de kwaliteit van de zet, één voor het idee. De witspeler laat vrijwillig zijn pionnenformatie verzwakken. Zoals in meerdere Catalaanse stellingen moet wit het hebben van zijn loper op g2. Toch lijkt dat voordeel miniem aangezien zwart de druk eenvoudig lijkt te kunnen neutraliseren. De verzwakking van de verminkte pionnenformatie op de koningsvleugel weegt ruimschoots op tegen de voorsprong in ontwikkeling die wit weldra opbouwt.
14…Pxe3 15. Lxe3 Lxe3 16. fxe3
Deze stelling had wit voor ogen. De actieve zwarte stukken zijn van het bord; hij beschikt nu alleen maar over passieve officieren. Vooral de problemen met de zwarte loper op c8 vallen op.
Ik heb deze partij met een paar korte aantekeningen toegevoegd. Ter lering ende vermaeck.

De blijdschap van de koppositie na de ronde van de gisteren, ging al over in een andere stemming toen duidelijk werd dat één van zijn naaste achtervolgers, Mamedyarov, met zwart gehakt maakte van Svidler, de achtvoudige Russische kampioen. In slechts 21 zetten was Svidler al genoopt om de partij op te geven. Ook deze partij heb ik van een paar korte aantekeningen voorzien.

En daar bleef het niet bij. Want in een knotsgekke partij was het Carlsen gelukt om de lastig te bestrijden Amerikaan So uit zijn evenwicht te brengen. Er kwam een heel ongebalanceerde stelling op het bord waarin Carlsen zich kennelijk als een vis in het water voelde en So duidelijk niet. Het eindspel van drie, later vier pionnen tegen een loper, bleek kansloos voor de zwartspeler. Dus ook Carlsen klimt daarmee opnieuw naar de gedeelde toppositie van de ranglijst.

Lees meer >

Giri weer alleen bovenaan!

23 januari 2018 23:09 10

Genna Sosonko (foto Frans Peeters)

Zou het er dan toch van komen? Is Anish Giri in staat om de jubileumeditie van het Tata Steel toernooi op zijn naam te schrijven? Zoals Johan Hut schreef zijn laatste artikel waren Jan Timman en Genna Sosonko de laatste twee Nederlanders die in Wijk aan Zee het toernooi op hun naam schreven.

Jan Timman (foto Frans Peeters)

De laatste keer was in 1985 dat het Timman lukte om dit prestigieuze evenement te winnen. Na negen ronden staat Giri bovenaan omdat hij in de Mastergroep als enige erin slaagde om zijn partij te winnen.

De Rus Matlakov ging in lichte tijdnood flink de fout in en toen was de Nederlandse topspeler op zijn post om te profiteren van de fouten die zijn tegenstander beging. De andere twee koplopers, wereldkampioen Carlsen en Mamedyarov, kwamen niet verder dan remise tegen hun respectievelijke tegenstanders Anand en Kramnik.

Anish Giri (foto Frans Peeters)

Bij de Challengers was er maar één landgenoot die tevreden naar buiten kon: Jorden van Foreest. Hij won met zwart van de sterke Pool Krasenkow, wel nadat hij in het vroege middenspel niet zo goed stond. Zijn broer Lucas van Foreest verslikte zich in Gordievsky evenals Erwin l’Ami die – met wit nog wel – tegen zijn eerste nul aanliep. Benjamin Bok kwam remise overeen met jeugdwereldkampioen Tari. Aan kop bleef de stand ongewijzigd omdat beide koplopers, Vidit en Korobov allebei remise overeen kwamen.

Masters
Het was me het dagje wel. Met op het menu een paar topduels (zoals Carlsen-Anand en Mamedyarov-Kramnik) waren de ogen natuurlijk voornamelijk gericht op Anish Giri. Die kreeg in de opening een pionnetje aangeboden van tegenstander Matlakov, de Europese Kampioen van het afgelopen jaar. Voor die pion kreeg wit voldoende compensatie. Even leek het erop dat het spel snel zou vervlakken maar – zoals Giri het na afloop uitdrukte – permitteerde de Rus zich een ‘vreemde zet’. Niettemin ging de zwartspeler op zijn beurt ook niet op zijn sterkst verder, nadat hij wits sterke Pf3-d2 niet had zien aankomen. Even leek het erop dat wit in het voordeel zou komen, maar omdat Giri de pion tijdig terug offerde en zo zijn stukken wist te activeren was er geen vuiltje aan de lucht. Er was een eindspel ontstaan met ieder een toren, een paard en ongelijke lopers. Remise leek de meest waarschijnlijke uitslag. Het enige verschil was merkbaar op de klok. De Rus had aanmerkelijk minder tijd en Giri bleef snel en goed spelen. Toen onze landgenoot vlak voor de tijdcontrole een slim zetje speelde (34… Pb6!) ging de witspeler opzichtig de fout in. En waar Giri soms niet altijd even optimaal profiteert van missers van de tegenstander, deed hij dat nu uitstekend!

Lees meer >

In Memoriam Paul Grooten

18 januari 2018 11:42 3

Vorige week, op 10 januari, is op 65-jarige leeftijd mijn neef en schaker pur sang Paul Grooten uit Zwolle heengegaan. Hij heeft in december nog zijn laatste verjaardag kunnen vieren met zijn familie en hij deed dat met de nodige humor, die zo kenmerkend was voor hem. Op de rouwkaart stond het volgende: Paul  heeft zijn laatste zet gespeeld. Het eindspel was indrukwekkend. Wij zullen nog lang bezig zijn met de analyse van zijn partij in het leven. Dit geeft aan hoe belangrijk het schaken voor hem was.

Paul Grooten in betere tijden (foto privécollectie)

Paul was werkzaam als directeur van de afdeling Bouwkunde & Civiele Techniek op de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Daarnaast was hij jeugdleider bij het Zwols Schaak Genootschap en dat deed hij – zoals ik hem ken – met veel inzet en plezier. Dat plezier straalde er bij alles wat hij aanpakte vanaf. Schaken was een grote passie van hem, net zoals andere hobby’s van hem, waaronder bridge en muziek maken vielen.

Het moet ergens in de jaren ’90 zijn geweest dat Paul mij benaderde of ik ook voor de top van ZSG een paar schaaktrainingen wilde verzorgen. Hoewel dat niet vanzelfsprekend is, was alles tot in de puntjes geregeld. De randvoorwaarden voor een goede les had hij voor mij geschapen; ik kwam als het ware in een gespreid bedje in Zwolle aan. Hoewel het voor mij bepaald niet naast de deur was, deed ik het met veel plezier.

Vele jaren later heb ik ooit meegedaan aan het Zwols weekendtoernooi waar ook Paul – als ik het goed begrepen heb – ook in de organisatie een behoorlijke vinger in de pap had. Uiteraard kon ik logeren in het huis van Paul, zijn vrouw Jannie en hun kinderen Claar, Luc en Lerrie. Zij waren nog jong maar ook al begiftigd met het schaken. Zij hebben ook jarenlang bij de jeugdafdeling meegedaan. Paul heeft ook aan de wieg gestaan van de succesvolle carrière van de latere grootmeester Wouter Spoelman. Toen die zich aanmeldde bij de club, heeft Paul hem nog een tijdje lang privéles gegeven. Later heb ik ook het voorrecht gehad om zo’n talent te mogen samenwerken. Paul had mij helemaal bijgepraat over zijn talent! Zie het artikel “Gespot 88 Wouter Spoelman en Q-training”.

In de periode van 5 jaar waarin ik Topsportcoördinator van de KNSB was, had ik mij beziggehouden met het instellen van zogenaamde steunpunten (later servicepunten geheten). Eigenlijk analoog aan de Olympische steunpunten van NOC*NSF wilden we de trainingen van de jeugd decentraliseren en via een steunpunt, waarvoor een regionale coördinator was aangesteld, zien te regelen. Voorheen was er door de KNSB alleen een landelijke training voor pakweg 80-100 talentvolle kinderen in Utrecht opgezet. Maar vanuit Haarlem valt het moeilijk te overzien wie daarvoor in aanmerking komen en ook om mensen te motiveren om van alle uithoeken uit het land op een zondag naar Utrecht te komen en dan 6 uur lang training te krijgen.

Lees meer >