Schaakrubrieken weekend 15 juli 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
Lees meer >Rubrieken
De grote schaakgeschiedenis van Groningen
Het Tata Steel Chess Tournament heeft de twee externe speelsteden aangewezen: Groningen en Hilversum. Een prachtige keuze. Deze twee behoren met Amsterdam tot de steden met de meeste historie op het gebied van topschaak, waaronder zelfs wereldtop. Je zou hier nog een paar plaatsen aan kunnen toevoegen, maar daarbij gaat het steeds om één toernooi. Groningen en Hilversum hebben een zeer gevarieerde geschiedenis.
In de eerste aflevering van dit tweeluik beschrijf ik de geschiedenis van Groningen. Over een paar dagen komt Hilversum aan bod.
Staunton-toernooi 1946
Hoe waren de wereldtoppers uit de Tweede Wereldoorlog gekomen? Die vraag stond centraal bij het grote jubileumtoernooi (75 jaar) van schaakclub Staunton. De vraag wie de vacante wereldtitel van de overleden Aljechin zou overnemen, zou later een afgeleide daarvan kunnen zijn.
De Sovjet-Unie was gevraagd om de vier sterkste spelers te sturen. Nederland zou worden vertegenwoordigd door Max Euwe en Lodewijk Prins. De Sovjets kwamen echter met vijf spelers, waarna Prins met het nodige gedoe werd afgeserveerd.
Botwinnik won het toernooi, een half punt voor Euwe, die daarmee een van zijn beste toernooiresultaten boekte, maar ook een van zijn laatste goede resultaten.
Lees meer >Top-40 Nederlandse schakers. 28: Kick Langeweg
Langdurig behoorde hij tot de Nederlandse top, maar Kick Langeweg werd nooit kampioen. In 1969 was hij er dichtbij, in Leeuwarden eindigde hij samen met Hans Ree op de eerste plaats. Anders dan in de voorgaande twee edities werd er geen beslissingsmatch gespeeld. Ree werd tot kampioen uitgeroepen omdat hij titelverdediger was. Een extra feit (dat echter niet meewoog) was dat Ree in de laatste ronde de onderlinge partij won.
Kick Langeweg (geboren 7 maart 1937) is nooit dichter bij de titel geweest. Tussen 1961 en 1989 was hij er negentien keer bij, tot en met 1972 iedere keer. Hij werd derde in 1965, 1970, 1972 en 1983. In 1980 werd hij zelfs nog tweede achter Jan Timman, een plek die hij wel met vijf anderen moest delen.
Kick Langeweg tijdens IBM 1961. (Foto: Nationaal archief).
Olympiade-topper
Langeweg behoorde tot de ‘jonge honden’ die rond 1960 met het Amsterdamse VAS de Nederlandse schaakhemel bestormden. Voor hen organiseerde de befaamde organisator Berry Withuis in 1961 het IBM-toernooi, om de jongemannen de gelegenheid te geven internationaal meester te worden. Langeweg won de eerste editie met 9 uit 11 zonder remises en bleef Hein Donner voor. Een jaar later werd hij meester.
Kasparov komt terug!
Het zat er toch wel aan te komen, want Kasparov komt terug! Hij zal voor het eerst sinds 2005 weer rated gaan spelen in het rapid en blitz toernooi in St. Louis.
Eigenlijk is de oud-wereldkampioen nooit echt weggeweest, want de afgelopen jaren hield hij overal een flinke vinger in de pap. Kasparov verloor de strijd om Fide president te worden, stond aan de wieg van de Grand Chess Tour, is gasttrainer van de Amerikaanse jeugd en bleef uitgesproken over schaakzaken. Met live streams wordt Kasparov vaak gebeld en dan gaat hij tekeer. Het is de aard van het beestje Kasparov om de strijd aan te gaan. Zo ging het met zijn PCA tegenhanger van de Fide en met zijn politieke aspiraties. Fascinerend genoeg haalde Kasparov de laatste keer in St. Louis nog een unrated TPR van boven de 2800, terwijl hij soms op knullige wijze stukken weggaf.
Lees meer >Schaakrubrieken weekend 8 juli 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
Lees meer >Vluggeren om de titel
Loek van Wely en Sipke Ernst eindigden gelijk bovenaan in het Nederlands kampioenschap. De titel werd kort na de slotronde betwist in twee vluggertjes, gewonnen door Van Wely. Protesten tegen deze manier van beslissen heb ik niet gelezen. Dat was wel anders in 2007, toen er voor het eerst werd gevluggerd. En in 2001, toen er voor het eerst vier rapidpartijen werden gespeeld op de dag na de slotronde. En in 1967, toen er voor de tweede keer een beslissingsmatch werd gespeeld met ‘slechts’ vier partijen in lang speeltempo. Uiteindelijk blijkt alles kennelijk te wennen. Hieronder een overzicht van wat er in de geschiedenis van het NK gebeurde bij gelijk eindigen.
Van Wely en Ernst vluggeren om de titel. (Foto: Harry Gielen).
Toevalskans
In 1965 in Den Haag eindigden Lodewijk Prins en Coen Zuidema samen bovenaan. De 52-jarige Prins had in 1948 voor het laatst meegedaan en was dus een veteraan, de 23-jarige Zuidema was een vertegenwoordiger van de jonge garde. Een opmerkelijk feit was dat Prins en enkele andere deelnemers tijdens het toernooi ook hun gewone dagelijkse arbeid verrichtten. Het NK werd in september gespeeld, in november werd de beslissingsmatch door Prins met 2,5-1,5 gewonnen. Een match van vier lange partijen met twee maanden voorbereidingstijd.
Hetzelfde systeem werd in 1967 (Zierikzee) gehanteerd. Weer eindigde een veteraan (nou ja… Hans Bouwmeester was 37 maar had al tien jaar niet meer meegedaan) bovenaan samen met een jongere: de 23-jarige Amsterdamse student Hans Ree. De barragematch, drie maanden later, werd deze keer door de jongere gewonnen: Ree zegevierde met 2,5-1,5.
Lees meer >Top-40 Nederlandse schakers. 29: Daniel Stellwagen
Toen Daniel Stellwagen op elfjarige leeftijd zevende werd in het open toernooi in Hoogeveen, was de Nederlandse schaakpers unaniem vol lof. Hans Ree schreef: “Hebben we ooit een elfjarige in Nederland gehad die zo sterk was? Misschien Timman, misschien Jeroen Piket, maar zeker weet ik het niet.” Zijn collega’s vielen hem bij en prezen Stellwagens veelzijdigheid en voor die leeftijd opvallend gezonde spel. Diende zich hier een nieuwe Nederlandse wereldtopper aan?
Het antwoord op die vraag was meteen ja, als het ging om zijn eigen leeftijd. Stellwagen (geboren 1 maart 1987) werd in de categorie tot en met twaalf jaar tweede op het Europees kampioenschap en tweede op het wereldkampioenschap. Met een blik op het bord naast hem gaf hij zijn laatste partij op het WK remise, in de veronderstelling wereldkampioen te zijn. Hij viel bijna van zijn stoel toen onmiddellijk na zijn handdruk de ene Chinees zijn remisestelling opgaf, waarmee zijn tegenstander (landgenoot) de wereldtitel binnen had.
Nog meer tweede plaatsen
Dichter bij de wereldtitel kwam Stellwagen nooit meer. In de oudste categorie werd hij gedeeld vijfde. Wel werd hij Neerlands jongste meester en jongste grootmeester, records die later werden gebroken. Hij haalde Nederlandse jeugdtitels binnen, met als apotheose de hoogste toen hij vijftien was. Dat was net geen record.
Ook op zijn vijftiende behaalde hij een spectaculaire tweede plaats in de B-groep van het Corus-toernooi. Zestien was hij toen hij op het NK van 2003 tot ieders verrassing begon met vier overwinningen. Stellwagen werd tweede, samen met Tiviakov, achter Van Wely. Datzelfde presteerde hij in 2005. In 2007 werd hij gedeeld eerste met Tiviakov, maar verloor hij de snelschaakbarrage, waarmee hij dus weer tweede was. Dat werd hij ook in 2008, samen met Reinderman, achter Smeets. In de tussenliggende jaren 2004 en 2006 werd Stellwagen vijfde, waarmee hij in die zes jaar op rij een van de meest succesvolle deelnemers was.
Schaakrubrieken weekend 1 juli 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
Lees meer >Schaakrubrieken weekend 24 juni 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
Lees meer >‘Ik schaakte als een man.’
In 2015 beweerde schaakgrootmeester Nigel Short dat zijn vrouwelijke equivalent niet bestaat: vrouwen hebben niet de juiste hersenen voor het schaakspel. Wereldwijde ophef ontstond, zoals altijd na zo’n soort opmerking. Maar is het wáár?
Schaken is een intellectuele sport die vooral door mannen wordt gespeeld en waarin vooral mannen uitblinken. Slechts 5% van de geregistreerde schaakspelers en maar 1% van de grootmeesters is vrouw.
