De ban is gebroken! En het record om de langste WK-partij ook…

3 december 2021 23:22 12

Eindelijk, eindelijk, na vijf jaar is er weer eens een partij beslist in een tweekamp om het wereldkampioenschap. In een partij die maar liefst 136 zetten duurde en een waar spektakel was, slaagde Magnus Carlsen erin om het uiterst taaie verzet van uitdager Ian Nepomniachtchi te breken. En passant werd ook nog even het record voor de langste partij ooit in een wereldkampioenschap gespeeld, verbroken. Met dit aantal zetten sneuvelde het oude record dat Korchnoi en Karpov in hun vijfde partij van hun WK-tweekamp in Baguio City 1978 hadden neergezet.

Livestream van Chess.com

Met Magnus Carlsen achter de witte stukken kwam er weer een Catalaanse stelling op het bord. Dat gaat meestal om minuscule voordeeltjes, maar de kans dat de stelling snel vervlakt was ook nu weer aanwezig. Feit was dat wit er ten koste van zijn loperpaar in slaagde de pionnenstructuur van zwart op de koningsvleugel te verminken door op de zeventiende zet Lxf6 gxf6 te spelen. Even later was het loperpaar alweer van het bord toen Nepomniachtchi de witveldige lopers liet ruilen. Maar daar kreeg hij grote activiteit in het centrum voor terug. De uitdager nam nog een zwaarwegende beslissing door op de 25ste zet wit de gelegenheid te geven om een dame te geven tegen twee zwarte torens. Het idee van zwart was om de pionnen op de damevleugel op de kleur van zwarts zwartveldige loper vast te leggen.

Livestream op chess24 David Howell, Jovanka Houska en Kaja Snare

De materiaalverhouding was nu dat wit twee torens en een paard had tegen voor zwart een dame en een loper. De wereldkampioen had er duidelijk geen trek in om pion a3 de rest van de partij te gaan dekken en daarom nam hij de nodige risico’s. Misschien dat de uitdager daar een beetje op gegokt had want op zet 33 was de pion van het bord. Wit kreeg daar een andere voor terug maar als zwart op de 35ste de correcte voortzetting had gevonden, had wit een zware pijp te roken gekregen.

Zoals het nu ging er het nodige van het bord. De gevaarlijke zwarte a-pion werd door wit onder controle gebracht en ondertussen was zwarts pionnenstructuur een totale ruïne geworden op de koningsvleugel. Maar het viel voor wit niet mee om zijn stukken op de ideale velden te kregen, vooral ook omdat de Rus het hem enorm lastig maakte. Ondertussen switchte ik een beetje heen en weer tussen de verschillende livestreams waarbij ik vooral bij Chess.com (Danny Rensch, Fabiano Caruana en Robert Hess) en Chess24 (Judit Polgar en Surya Ganguly) heb zitten kijken/luisteren wat de heren en dame te vertellen hadden. En inderdaad had iedereen het gevoel dat er hier een “belangrijke en misschien zelfs wel dramatische” partij bezig was. Op twee andere kanalen was oud-wereldkampioen Viswanathan Anand samen met de Oekraïense Anna Muzychuk (de Fide livestream) en voor clubschakers (ook op chess24 David Howell, Jovanka Houska en Kaja Snare) bezig.

Nadat de eerste tijdcontrole door beide spelers op het nippertje was gehaald stond het na 52 zetten zo:

Lees meer >

NK ronde 3: Plugwerk

29 november 2021 20:02 Peter Boel (schaken.nl) 0

Een opening goed voorbereiden heet onder profschakers ‘pluggen’, al sluiten we niet uit dat er alweer een nieuwe term in zwang is. De op papier sterkste NK-deelnemer, Max Warmerdam, heeft een grote reputatie als ‘plugger’ en dat legde hem in deze derde finaleronde geen windeieren.

De vier spelers in beeld gebracht. Op de voorgrond Warmerdam-Lai en achterin Pruijssers-Swinkels (foto Frans Peeters). Nog meer foto’s van Frans Peeters gemaakt bij de Deloitte NK -vierkamp 2021 zijn te vinden via deze link.

 

Medekoploper Hing Ting Lai, die veel minder werk doet voorafgaande aan zijn partijen, werd min of meer vanuit de opening verslagen en daarmee zette Warmerdam een flinke stap in de richting van de nationale titel.

Lees verder https://www.schaken.nl/deloitte-nk-schaken/nieuws/plugwerk

Lees meer >

Nepomniachtchi en Carlsen vliegen elkaar in de haren, toch remise

28 november 2021 21:02 9

De derde partij tussen Ian Nepomniachtchi en Magnus Carlsen is opnieuw in een remise geëindigd. We kunnen niet zeggen dat de spelers het niet geprobeerd hebben. Sterker nog: ze vlogen elkaar in de haren met Nepomniachtchi achter de witte stukken. Voor de tweede keer deze tweekamp kwam het Spaans op het bord en hield de huidige wereldkampioen de mogelijkheid open om over te gaan tot het Marshallgambiet. Dat gambiet is de schrik voor alle witspelers, want sinds de Amerikaan Frank Marshall het in 1918 op het bord bracht tegen José Capablanca, heeft zwart het theoretisch gezien altijd heel behoorlijk voor elkaar gehad.

De openingszet wordt verricht (Foto toernooisite Fide)

Tot op de dag van vandaag – ondanks verwoede pogingen van sterke grootmeesters er iets van te maken – heeft wit geen voordeel kunnen vinden. Dat betekent dus dat de meest logische voortzetting met 8.c3 niet meer gespeeld kan worden! Ofwel: op dit moment heeft Kasparov vaak 8.a4 gespeeld (en velen zijn hem hierin gevolgd) en de laatste jaren kwam ook 8.h3 in zwang omdat het Marshallgambiet na deze zet minder betrouwbaar is. Vandaag ging “Nepo” in de voetsporen van Kasparov door 8.a4 op het bord te brengen.

 

 

LIVESTREAMS
Voordat ik verder inhoudelijk inga op de partij is het misschien leuk om even in te gaan op de live-coverage van deze tweekamp.

Om te beginnen is daar de officiële website van de Fide, waarbij oud-wereldkampioen Viswanathan Anand samen met de Oekraïnse topspeelster Anna Muzychuk het commentaar verzorgden. Onze eigen Anish Giri hield samen met Judit Polgar een aangename samenspraak voor chess24.com. Overigens had chess24 ook nog een aparte livestream met David Howell, Jovanka Houska and Kaja Snare, die ik helaas niet heb gevolgd.

Lees meer >

Recensie: The Best Endgames of the World Champions 1 en 2 van Karsten Müller

26 november 2021 7:30 0

Een paar weken geleden plofte er een groot pakket met twee paarskleurige boeken, afkomstig uit Duitsland, op mijn deurmat. Om maar meteen met de deur in huis te vallen, uitgeverij JVB (Joachim Beyer Verlag) heeft deze serie van twee boeken uitgebracht. Het onderwerp van schrijver Karsten Müller is uiteraard zijn geliefde eindspel. En niet zomaar een nieuw standaardwerk over dit deelgebied in ons spel maar een prachtige verzameling met de beste eindspelen ooit door wereldkampioenen gespeeld. Bij mijn weten is nog nooit eerder een dergelijke verzameling bij elkaar gezet hoewel een aantal van deze eindspelen zijn weg wel in de schaakliteratuur heeft weten te vinden. Dat zegt Müller min of meer ook in zijn voorwoord: de lezer krijgt een fraaie collectie van zeer instructieve en ook indrukwekkende voorbeelden voorgeschoteld. Daarbij neemt “schaakdocent” Müller zijn toehoorders mee in de thematische keuze die hij heeft genomen bij alle voorbeelden.

Zo koppelt hij het “het loperpaar” aan Steinitz, “de ingenieuze verdediging” aan Lasker, de manier waarop Aljechin “aanvallen opbouwt in de zogenaamde vierde fase van de partij”, de “vakkundige wijze waarop Euwe vrijpionnen wist te benutten” en zo verder. Deel 1 handelt over alle wereldkampioenen van Steinitz tot en met Tal, waar deel 2 de meeste memorabele eindspelen voor het voetlicht brengt van Petrosian tot en met Carlsen. En de term “schaakleraar” houdt natuurlijk in dat Müller veel opgaven aanbiedt. Dat is sowieso een sterk punt in de didactische kaders waarin hij zich manifesteert. In zijn beroemde “Endgame Magic Show” bij Chessbase, in zijn leerzame analyses op de website van Chessbase en de vele doorwrochte analyses die hij via Chessbase Magazine aanbiedt, altijd zal hij de kijker of de lezer uitdagen om zelf na te denken over bepaalde stellingen die hij toont. En dat doet hij in deze tweedelige serie ook. Maar de manier waarop is uniek! Want na een korte inleiding over de wereldkampioen die hij onder de loep neemt wordt een instructief voorbeeld vergezeld van een QR-code!

Voorbeeld van een pagina met QR-code.

En dat op het moment dat onze wereld op zijn kop wordt gezet door QR-codes… Ik vrees dat hij hiermee alle complotdenkers en antivaxers in de gordijnen jaagt, maar vermoedelijk zitten daar niet veel schakers tussen, omdat die algemeen beschouwd worden als logische denkers en meestal hun gezond verstand gebruiken. De rechtszaak die de KNSB onlangs aan zijn broek kreeg van een aantal niet gevaccineerde spelers bij het kwalificatietoernooi voor het NK, daargelaten…

Terug naar de QR-code bij de voorbeelden. De lezer hoeft zijn smartphone maar te richten hierop en hij wordt onmiddellijk omgeleid naar een Chessbaseplatform waar het voorbeeld in een mooie viewer wordt getoond, compleet met alle varianten. De begeleidende tekst moet de lezer uit het boek halen, dus de pgn downloaden kan natuurlijk maar daarmee heeft de lezer het boek nog niet (digitaal) in handen. Dat zou overigens een ongelooflijke klus worden want elke stelling in het boek is via de QR-code gelinkt naar de digitale versie. Voor zover ik weet is dit de eerste keer dat het zo wordt gedaan, de JBV Chess Books en Chessbase hebben de handen ineen geslagen om dit mogelijk te maken: een geweldige noviteit!

 

Als we bij de pagina (links op de afbeelding) inzoomen met onze QR-scanner worden voor dit eindspel Englisch-Steinitz geleid naar onderstaande weblink: https://share.chessbase.com/SharedGames/game/?p=BXtiWVelr621J7tENiszylyXmXY90GFNUoizb/I7o6RyaJrJYxt0fs05J297Qzru

Daar kunnen we ook op klikken en dan ziet het uit zoals op de afbeelding rechts:

Dat is de pgn-viewer die Chessbase tegenwoordig hanteert en waar de auteur zijn commentaar, tekst en analyses in kwijt kan. En die mag ook nog gedownload worden. Hier komen twee werelden bij elkaar, het schaakboek en de digitale representatie ervan. Fraai gevonden!

Lees meer >

Oranje boven

21 november 2021 21:04 0

Vandaag was de slotronde van het Europees landenkampioenschap. Nederland had zowel in het Open toernooi als bij de dames een uitstekende klassering afgedwongen, maar helaas eindigde de slotdag in mineur. Beide teams gingen onderuit en zakten door dit resultaat wat plaatsen op de ranglijst. Niettemin kan gesteld worden dat beide Nederlandse schaakteams zich op dit Europese Kampioenschap zeer behoorlijk hebben gemanifesteerd.

Eline Roebers scoort haar eerste IM-norm! (foto Harry Gielen)

Net als in het voetbal zijn we aan het verjongen. We hebben ingezien dat we de vruchten mogen plukken van de jeugdopleiding! Met maar liefst drie Van Foreesten in de gelederen die allemaal prima gepresteerd hebben, mogen we de verjonging als geslaagd beschouwen. Kers op de taart was de heel opvallende prestatie van de pas 15-jarige Eline Roebers die aan het tweede bord van het damesteam een prachtige IM-norm scoorde met 6 uit 8. Dat was zelfs nadat ze in ronde 7 had verloren, maar haar score was ronduit formidabel voor een debutant. Door haar overwinning in de laatste ronde kwam ze zelfs uit 7 uit 9, een ongekend puntentotaal.

De heren deden mee in de top, kregen enkele toplanden tegen en wisten zich redelijk te handhaven. Met de 2700-spelers Anish Giri en Jorden van Foreest zat het wel snor. Lucas, de jongere broer van Jorden, was aan bord twee geplaatst: hij moest zoveel mogelijk tegenhouden, terwijl Jorden aan drie als puntenmachine moest fungeren. Dat plan is gedeeltelijk gelukt. Giri scoorde +3, Jorden zelfs +4. Ook Lucas eindigde in de plus, hij won er twee, speelde er twee remise en verloor alleen de laatste van de sterke Spanjaard Antón Guijarro. Maar aan het laatste bord viel het wat tegen. Max Warmerdam, net boven 2600 tegenwoordig won zelfs geen enkele partij; na twee nullen moest hij genoegen nemen met zeven remises, waarbij aangetekend moet worden dat hij soms ook remise maakte in het belang van het team. Erik van den Doel ten slotte liet niet zijn beste schaak zien. Hij speelde maar vijf partijen en kreeg een -1-score te slikken.

Een plaats op het podium zat er daarom nauwelijks in, hoewel het veld bij het ingaan van de laatste ronde erg in elkaar geschoven was. Vier ploegen met 12 punten: Azerbeidzjan, Armenië, Oekraïne en Frankrijk (met de geweldig scorende Firouzja aan het eerste bord). Dan Nederland met de meeste bordpunten van een drietal achtervolgers (t.w. Polen en Spanje) met 11 punten. Dat was ook de tegenstander in de laatste ronde, straks daarover meer. Maar dat er muziek in het Nederlandse schaak zit, is helder.

 

De dames hebben, mede door de fantastische score van Eline Roebers op het tweede bord, een uitstekend toernooi gespeeld. Ze stonden bij het ingaan van de laatste ronde gedeeld derde (met 10 matchpunten en 20 bordpunten), achter het oppermachtige Rusland (16 matchpunten) en Georgië (13 matchpunten). Die gedeeld derde plaats moest overigens wel gedeeld worden met nogal wat landen en dus moest er sowieso gewonnen worden om die plek te handhaven. Dat zat er helaas niet in want aan tafel 4 tegen het sterke Azerbeidzjan gingen de onzen roemloos ten onder. De enige die wat in de melk te brokkelen had, was Tea Lanchava die WIM Beydullayeva bijna wist te verschalken. Uiteindelijk lukte het haar toch niet, de partij eindigde in remise, maar toch kwam zij uit op een mooie score. Overigens deed de andere debutante in dit team, Machteld van Foreest, het ook heel verdienstelijk.

Uiteindelijk blijkt dat Eline en Jorden ook de bronzen medaille voor hun score op respectievelijk het tweede en derde bord hebben ontvangen. Eline dus met 7 uit 9 met de prachtige TPR van 2504 en een IM-norm, Jorden met 6,5 uit 9 en een ook fraaie TPR van 2714. Ze worden via facebook gefeliciteerd door de voorzitter van de KNSB, Bianca de Jong-Muhren.

Lees meer >

Nipte overwinning Stukkenjagers 1 in Nijmegen

9 november 2021 16:46 Luuk Baselmans 0

De ochtend van 6 november begon lekker onrustig.

Onze kopman Stefan Beukema had last van verkoudheidsklachten en in deze tijd is het dan wel zo verstandig om niet mee te doen. Doordat Stefan niet mee kon doen was Constantijn Beukema ook uitgeschakeld voor de wedstrijd. Dit betekende een gigantische opdracht voor Nick Bijlsma en César Becx om op het allerlaatste moment maar liefst twee invallers te vinden. Na vele telefoontjes lukte het Nick en César om ze te vinden in de persoon van Henk Jan Beukema en Maarten Werkhoven. Het team is dan ook bijzonder dankbaar dat deze spelers zo flexibel waren om ons te helpen.

Blik in de speelzaal (foto Lambert Hofman)

Dan de match!

Lees meer >

Recensie: Rakhmanov’s Secrets of Opening Preparation

1 november 2021 21:57 Zyon Kollen 3

De Russische grootmeester Aleksandr Rakhmanov (geboren 1989, FIDE-rating ongeveer 2650) probeert in zijn boek inzicht te geven in de wereld van openingsvoorbereiding. Er zijn massa’s schaakboeken verschenen over specifieke schaakopeningen, maar het aanbod dat enkel is toegewijd aan de manier waarop we openingen zouden moeten bestuderen is veel kleiner.

Inhoud

Rakhmanov probeert de wereld achter schijnbaar toevallig gespeelde zettenreeksen, die we op het bord van topspelers gespeeld zien worden, toegankelijk te maken. Aangezien er een grote geheimzinnigheid schuilgaat in de voorbereiding van topschakers, zal de auteur daarom (niet anders kunnen dan) uitgaan van een persoonlijke benadering.

In de inleiding doet Rakhmanov enkele bekentenissen, namelijk dat hij niet bepaald geniet van openingsvoorbereiding en dat het een noodzakelijk kwaad is op zijn niveau, alsook dat hij zijn eigen partijen niet diep genoeg analyseert. Hij komt daarbij eerlijk tegemoet aan de belofte die hij aan het begin doet, zelfs als hij daarbij zijn eigen gebreken onderschrijft. Hij legt uit welk type stellingen hem bevalt en gaat in op de redenen waarom hij bepaalde openingen speelt, wat de lezers stimuleert om over hun eigen openingskeuzes te laten nadenken.

Lees meer >

Hing Ting Lai naar Deloitte NK finale vierkamp, Anne Haast dameskampioene

23 oktober 2021 17:47 1

Bij het Deloitte Nederlands Kampioenschap is de Amsterdammer Hing Ting Lai erin geslaagd om grootmeester Casper Schoppen uit te schakelen. In de noodzakelijk geworden tiebreak met versneld tempo sloeg hij met wit toe en maakte hij met zwart remise.

Bij de dames heeft Anne Haast in de laatste ronde Machteld van Foreest weten te verslaan, waarmee zij op 5 uit 7 is gekomen. De enige die op gelijke hoogte kon komen was Eline Roebers, die een gevecht op het scherp van de snede uitvocht met Maaike Keetman. Maar omdat Eline moest winnen en mede daardoor teveel moest gokken, ging ze uiteindelijk onderuit en verloor. Daarmee veroverde Anne al weer haar vijfde titel.

Hing Ting Lai en Casper Schoppen aan het begin van hun tweede tiebreakpartij. Op de achtergrond wedstrijdleider en fotograaf Frans Peeters (foto Ad Bruijns).

 

Nederlands Kampioenschap, derde knock-outronde
Gisteren waren de eerste drie finalisten bekend, maar moest een barrage nog uitwijzen wie van het tweetal Casper Schoppen en Hing Ting Lai ook nog naar de Deloitte NK-vierkamp mag. In de eerste partij was het Lai die zijn tegenstander in het middenspel onder druk wist te krijgen en die slaagde er niet in om de partij naar zijn hand te zetten. Sterker nog: zijn nadeel groeide door een paar ongelukkige beslissingen en uiteindelijk werd hij uitgeteld toen wit – behalve pionwinst – ook nog op de vijandelijke koning afging. Uiteindelijk kostte dat de zwartspeler beslissend materiaal, zodat er 1-0 op het scorebord kwam te staan.
Dat betekende dus dat Schoppen de tweede partij moest winnen. De opening leverde hem al direct een aangename stelling op en naarmate de partij vorderde werd duidelijk dat wit op winst kwam te staan. Maar op een of andere manier slaagde de witspeler er niet in om de diverse kansen die hem geboden werd te benutten. Sterker nog: na verloop van tijd had Lai de stelling helemaal genivelleerd. Maar toen liet de zwartspeler een paar steekjes vallen. Het kostte hem uiteindelijk een pion en hoewel er nu een dame-eindspel was ontstaan met twee pionnen tegen één van zwart, alles op één vleugel, was het bijzonder onaangenaam voor hem. Op een gegeven moment kon wit zomaar winnen, maar dat was een typische engine-variant die door de mens heel lastig te vinden is. Niettemin bleef wit op winst staan, maar het was duidelijk dat de stelling ze allebei boven hun hoofd gegroeid was. In de analyse heb ik de computervarianten gegeven omdat die heel instructief zijn, maar we moeten beseffen dat deze voor de mens – met zeer beperkte bedenktijd – nauwelijks te vinden zijn achter het bord. Als Casper uiteindelijk nog altijd het winstidee kan uitvoeren loopt hij in het mes. Met een mooie pattruc wist Lai de kwalificatie voor de vierkamp af te dwingen.

 

Lees meer >

Drie finalisten bekend, twee dames aan kop

22 oktober 2021 22:59 7

Bij het Deloitte Nederlands Kampioenschap heeft de tweede partij in de derde knock-out ronde maar liefst drie beslissingen opgeleverd uit de vier partijen die gespeeld werden. Bij de dames was er zo mogelijk nog meer “bloed aan de paal”: daar kwamen alle partijen tot een beslissing.
De uitslagen in het Algemene Kampioenschap (gemakshalve de titelstrijd bij de heren omdat er geen dames meedoen) leverde vandaag drie finalisten op. Max Warmerdam kreeg Erik van den Doel omver, Robin Swinkels versloeg Ilias van der Lende en Roeland Pruijssers slaagde erin een iets minder eindspel tegen zijn clubgenoot Nico Zwirs remise te maken, waardoor de overwinning in de eerste ronde volstond. Casper Schoppen, die na zijn fraaie zege van gisteren met zwart op Hing Ting Lai al op de drempel van de kwalificatie stond, ging verrassend onderuit. Lai pakte de opening slim aan, verzamelde een paar kleine voordeeltjes en op een gegeven moment had hij een beslissende aanval in handen. Daarom hebben we morgen nog één tiebreak, waarin snelschaakkanon Lai zijn kunsten weer eens kan laten zien.

Overzicht in de fraaie speelzaal in Hoogeveen (foto Ad Bruijns)

Bij de dames zijn er nog twee koplopers: Eline Roebers die haar directe concurrente, Tea Lanchava, wist te verslaan en Anne Haast die Anna-Maja Kazarian op knappe wijze wist te kloppen. Roebers en Haast hebben 4 uit 6 maar worden achtervolgd door Peng met een halfje minder. Met morgen Haast – Van Foreest, Keetman – Roebers en Peng – Kazarian op het programma kan er nog heel wat gebeuren!

Lees meer >

Veel beslissingen op het NK

21 oktober 2021 22:57 0

Vandaag weer twee nieuwe ronden in het Nederlands Kampioenschap met de knock-out bij de heren en de achtkamp bij de dames. En zoals collega Richard Vedder ons al heeft laten smullen van zijn commentaren bij de vorige ronden, viel er vanavond ook weer van alles te beleven.

 

Nederlands Kampioenschap, derde knock-outronde

Laten we beginnen met de zeeslang tussen de clubgenoten Roeland Pruijssers en Nico Zwirs. Zij hebben het laatste jaar flink samengewerkt en een paar dvd’s uitgebracht rondom allerlei Sicilianen waarin zij voor wit wat originele bestrijdingswijzen hebben uitgevonden. Tegen elkaar kwam er een Gesloten Siciliaan op het bord die uitmondde in een lange manoeuvreerpartij. We komen erin na de 56ste zet van wit.

Nico Zwirs (links) tegen Roeland Pruijssers (foto Frans Peeters)

Pruijssers, Roeland – Zwirs, Nico

Dit diagram symboliseert ongeveer waar wit op speelt. Door in het middenspel met een pion naar f6 op te rukken is de loper op f8 voor “eeuwig” gedoemd om in een hok te verblijven. Door de dubbelpion op d4/d5 te accepteren blijft ook pion d6 ingemetseld, waardoor Lf8 ook niet via d6 kan ontsnappen. Maar kan wit er ook zaken mee doen? Misschien heeft hij gedacht met een koningsmanoeuvre naar de damevleugel binnen te kunnen komen. Maar dan moet hij iets doen aan de doorbraak ..h6-h5 waarna de loper wellicht via h6 in het spel zou kunnen komen. En ook creëert zwart daarmee een vrijpion die wel eens vervelend zou kunnen gaan doen als de koning te ver weg is. Al met al geen eenvoudige zaak. Wat gebeurt er in de partij?

Lees meer >