Meet & Greet Philips Stadion

8 januari 2020 9:53 0

Gisteren werd er door Tata Steel een ‘Meet & Greet’ georganiseerd in het Philips Stadion. Dat is dé gelegenheid voor schaakjeugd in Eindhoven en omstreken om eens op een informele manier kennis te maken met een sterke grootmeester. Omdat het stadion bij mij om de hoek ligt, ben ik uiteraard ook even binnengewandeld. Als bewonderaar van aartsrivaal Ajax heb ik daar normaliter weinig te zoeken en daarom was ik ook een verkeerde deur binnen gegaan en kwam tot mijn verbazing ook Anish Giri daar tegen. De mevrouw aan de receptie wist niets van een schaakactiviteit maar wel hoe wij het PSV-café binnen konden komen. Daar waren al de nodige gasten en konden de jonge schakertjes meteen aantreden tegen de schaakcracks.

Achteraan Jorden van Foreest die goedkeurend kijkt hoe Anish Giri zijn chocomel drinkt en welke zet Hans Böhm van plan is te spelen.

Lees meer >

Recensie over twee werkboeken

7 januari 2020 22:54 1

In deze moderne tijd verschijnen veel schaakboeken. Het lijkt wel alsof uitgevers denken dat het ‘nu of nooit is’ omdat de komende generaties vermoedelijk liever kennis via de computer of apps tot zich wil nemen. Uitgevers laten zich op dat front trouwens ook niet onbetuigd. Behalve boeken in pdf-formaat, die via de e-reader te lezen zijn, zijn er op schaakgebied ook een aantal fraaie mogelijkheden. Zo is er ‘Forward Chess’ waarbij je partijen en fragmenten in het boek met een ‘meespelend schaakbordje’ (viewer) kan volgen.

 

Dan is er nog het platform Chessable dat steeds populairder wordt. De ‘Move trainer’ stelt de gebruiker in staat om partijen/fragmenten interactief tot zich te nemen. Voor openingen is deze tool, waarbij het memoriseren mogelijk wordt gemaakt, een uitkomst. Door een gratis account aan te maken, kan iedereen dat voor zichzelf uitproberen. Bij uitgeverij Gambit in Londen heeft men zelfs een gratis te downloaden app ontwikkeld, de ‘Gambit’s Chess Studio App’ die zowel voor Android als voor Apple toegankelijk is gemaakt.

Af en toe ploffen er pakketjes met boeken op mijn deurmat. Ditmaal heb ik uit de verzameling twee werkboeken gepikt, die mij als trainer leuk leken om wellicht te gaan gebruiken.

 

Het eerste boek, afkomstig van de Amerikaanse uitgeverij Russell Enterprises, getiteld ‘Chess Tests’, is van Mark Dvoretsky, de Russische toptrainer die in 2016 op 68-jarige leeftijd plotseling stierf. Dvoretsky werd alom beschouwd als een van de beste trainers ter wereld en zijn publicaties stonden hoog aangeschreven. Dit boek, dat hij net voor zijn dood, min of meer af had, is bij mijn weten een tijdje op de plank blijven liggen. Zijn belangrijkste pupil, Arthur Yusupov (of zoals hij zijn naam in het Duits tegenwoordig schrijft Artur Jussupow) nam de taak op zich om een voorwoord te schrijven, omdat zijn leermeester dat niet meer gelukt was. Yusupov schrijft in zijn inleiding: “Fortunately, he had time to talk about his concept with hid friends and colleagues”. En dat helpt bij de ideeën die Dvoretsky heeft gehad bij het samenstellen van het materiaal. Het boek kent zeven hoofdstukken:

Hoofdstuk 1: Training van combinatoire inzicht
Hoofdstuk 2: Kandidaat zetten
Hoofdstuk 3: Berekenen van varianten
Hoofdstuk 4: Aanval en verdediging
Hoofdstuk 5: Positiespel
Hoofdstuk 6: Het realiseren van een voordeel
Hoofdstuk 7: Eindspeltests

Lees meer >

Belevenissen in Bethune

31 december 2019 21:35 3

Vanaf de tweede Kerstdag tot net voor de jaarwisseling werd voor de veertigste maal het Open toernooi van Bethune gehouden.

Rechts GM Degraeve (foto Hans de Lange)

Dit jaar besloot ik met mijn zoontje Tommy (9) naar dit toernooi af te reizen en het mooie toernooi Groningen, waar we vorig jaar aan deel hadden genomen, eventjes te laten voor wat het was. Bethune is een klein plaatsje in Frankrijk net over de grens met België. Je komt met de auto langs Gent en Lille alvorens je Bethune binnenrijdt.

Zoals te verwachten is, doen er naast de Fransen natuurlijk talloze Belgen mee en ook uit Nederland zagen we er een aantal neergestreken. Er werden in vijf dagen negen ronden Zwitsers afgewerkt om normen mogelijk te maken. De plaatselijke middenstand betaalt mee aan de kosten van het toernooi, maar daar krijgen ze ook wat terug. Het hele gebeuren was gehuisvest op de tweede verdieping van een ‘Centre Commercial’. Dat is heel andere koek dan wat wij gewend zijn in Nederland als het gaan om winkelcentra. Een supermarkt die op het oog vijf keer groter is dan onze Albert Heijn XL en verder in het centrum een heel aardig restaurant (Flunch) waar de meeste schakers hun avondmaal nuttigden voor alleszins schappelijke prijzen. Bovenin een zeer grote ‘feestzaal’ waar in een groot lokaal een analyseruimte was ingeruimd en via een lange gang kwam je dan in de speelzaal waar een A, B en C-toernooi waren georganiseerd.

Misschien ouderwets, maar anderzijds een hele verademing: geen liveborden en er worden ook geen partijen ingevoerd (voor zover ik weet), hoewel de organisatie alle notatiebiljetten wel verzamelt. De indeling werd gedaan met een computerprogramma dat mij niet bekend is, gezien de output die het gaf. Om normen binnen bereik te brengen, werd elk toernooi verdeeld in meerdere ratinggroepen en zo kon het gebeuren dat ik het in de eerste ronde al op tafel één tegen de op papier sterkste speler van het toernooi mocht opnemen: grootmeester Jean-Marc Degraeve.

 

Lees meer >

Tekening in de stijd

24 december 2019 22:30 0

Net voor de Kerst begint er tekening in de strijd van het Groningen Schaakfestival te komen. Twee heren bovenaan met nog een 100%-score, slechts één achtervolger met een half puntje minder en een hele rits achtervolgers met een heel punt achter de koplopers. Het is ‘local hero’ Sipke Ernst die het veld aanvoert en hij moet de eerste plaats delen met de Duitse IM Nikolas Lubbe. Ernst versloeg zijn landgenoot Thomas Beerdsen en Lubbe deed het zelfde met zijn Duitse opponent, grootmeester Hagen Poetsch. Nico Zwirs is de enige op 3½ punt en dat deed hij met verve. Want hij hield een lastig eindspel met zwart remise tegen de Armeense GM Shant Sargsyan. Onder de groep achtervolgers daarachter treffen we de Nederlandse kampioen Lucas van Foreest, oud-kampioen van Nederland, Sergey Tiviakov en de buitenlandse toppers Michal Krasenkow, Alexandr Fier en Shant Sargsyan aan.

De partij Beerdsen-Krasenkow (foto Harry Gielen)

Het meest belangwekkende wapenfeit uit de derde ronde was wel de fraaie zegen die Thomas Beerdsen uit Apeldoorn boekte op voormalig wereldtopper Michal Krasenkow. Nadat Beerdsen had aangestuurd op een middenspel met zware stukken en ongelijke lopers, bleek dat zijn witveldige loper zoveel sterker was dan de zwarte tegenhanger, dat zelfs Krasenkow dat – ondanks verwoede pogingen – niet droog wist te houden. Een andere mooie prestatie kwam op naam van Nico Zwirs. In een wat vreemde partij slaagde hij erin om de koning van grootmeester Evgeny Gleizerov in een matnet te trekken. Sipke Ernst versloeg met zwart collega grootmeester Mikhail Ulybin, waardoor hij zijn kandidatuur voor de eindzege in dit toernooi bevestigt.

De partij Ernst-Beerdsen (foto Harry Gielen)

Maar dan moet hij natuurlijk nog afrekenen met nog meer kapers op de kust. Zo mocht in de vierde ronde de partij op tafel één tussen Ernst en Beerdsen er wezen. Vanuit het Catalaans, leek het erop dat de zwartspeler zich vlak na de opening even vergiste.

Lees meer >

Groninger Schaakfestival van start

22 december 2019 22:40 0

Het Groninger Schaakfestival is weer losgebarsten. Zoals ik vorig jaar met eigen ogen heb kunnen aanschouwen, hebben de organisatoren zich uit de naad gewerkt om er weer een mooi evenement van te maken. Op de website wordt het idee van een webblog en live-uitslagen gehanteerd en dat is voor de thuisblijvers natuurlijk een prima idee om het toernooi op de voet te volgen. Met hoffotograaf Harry Gielen is men ook verzekerd van de broodnodige plaatjes en video’s zodat het toernooi in dit opzicht al als geslaagd mag worden beschouwd.

De Poolse grootmeester Michal Krasenkow (fot Harry Gielen)

De op papier sterkste speler, Sergey Tiviakov (2615), moest de eerste ronde al berusten in een remisetje. Hij slaagde er niet in om met wit het taaie verzet van de jeugdige Joris Kokje te breken. We zullen maar spreken van een ‘Zwitsers gambiet’, want hij zal ongetwijfeld nog steeds meedoen om de toernooizege; de tweede ronde had hij in elk geval zijn eerste puntje al binnen. De nummer twee van de ranglijst, voormalig wereldtopper Michal Krasenkow (2611), is echter wel met een 100% begonnen na twee ronden. En daarmee was hij zeer tevreden, ook omdat het vorig jaar allemaal niet mee zat.

Liam Vrolijk (foto Harry Gielen)

Dan hebben we er nog één met een rating boven 2600, de Armeniër Shant Sargsyan (2601) en die heeft ook nog geen steekje laten vallen. Hij moest wel diep gaan in zijn tweede ronde gevecht tegen FM Zyon Kollen, de columnist van dienst voor de toernooisite. Kollen is talenstudent en hij heeft voor elke ronde een puntig column in elkaar geknutseld. Zeer lezenswaardig!

Lees meer >

Begrijp wat u doet: De Drakenvariant van het Siciliaans

21 december 2019 15:41

Hieronder treft u de volgende aflevering van de rubriek “Begrijp wat u doet”. In deze serie worden, speciaal voor clubschakers, achtergronden belicht van de ‘grote openingen’ zoals het Spaans, het Siciliaans, het Damegambiet, het Konings-Indisch enzovoort. De artikelen verschenen eerder in Schaakmagazine het blad van de KNSB, de Nederlandse schaakbond.

 

Een prachtige openingsvariant is de Drakenvariant van Siciliaans. Die stond al een tijdje op het verlanglijstje om aan een nader onderzoek onderworpen te worden. Zwart posteert met 5…g6 zijn koningsloper op de lange diagonaal waarmee hij later hoopt deze Drakenloper tot een monster te transformeren. Het gaat er in deze openingsvariant vaak om een aanval op de vleugel te ontketenen waar de tegenstander heeft gerokeerd. We zien dat wit veelal met 0-0-0 de koning op de damevleugel opbergt, zwart bijna altijd met 0-0 op de koningsvleugel. U zult begrijpen dat het dan aankomt op een stormloop aan weerszijden van het bord die meestal ontaardt in regelrechte vuistgevechten…

Grootmeester Genna Sosonko, voorheen één van de grote Draakspecialisten (foto Jos Sutmuller)

Eigenlijk maken we hiermee een begin met het ‘variantenmonster’ dat de Drakenvariant geworden is vanwege het soms geforceerde karakter van de voortzettingen. Daarom zullen zowel de wit- als de zwartspeler goed beslagen ten ijs moeten komen. Het was in de jaren ’80 al zo dat sommige stellingen zonder theoretische achtergrond nauwelijks te behandelen waren. Dat is anno 2020 alleen nog maar erger geworden nu veel spelers zich prepareren met database en engines. Niettemin zijn er gelukkig ook nog voldoende waaghalzen die durven te vertrouwen op hun creatieve vermogens. We onderscheiden twee redelijk onafhankelijke hoofdtakken:

Hoofdtak 1 – De Lc4-variant
Hoofdtak 2 – De lange rokade variant

Lees meer >

Stukkenjagers 1 delft het onderspit in Delft

16 december 2019 21:41 Luuk Baselmans 0

In de vierde ronde van de KNSB competitie mochten de stukkenjagers op bezoek bij DSC Delft 1. Vooraf wisten we al dat dit een zware kluif zou gaan worden. Ze stonden weliswaar onder ons in de rangschikking, maar ze hadden wel een licht ratingoverwicht.

Erik Dignum (vooraan) en Erwin Kalle op de eerste twee borden van De Stukkenjagers (foto Ilja Kalle)

Ondanks dat het er niet zo goed uitzag op onze bovenste borden duurde het toch erg lang voordat de eerste score viel. Erik Dignum had op bord 2 een tegenstander met een veel hogere rating, namelijk Dennis Ruijgrok. Dit zorgde ervoor dat Erik het solide probeerde aan te pakken. Toen de tegenstander volle kracht vooruit ging, voelde Erik zich genoodzaakt om een dame te offeren tegen twee lichte stukken. Deze materiaalverhouding bleek wel erg gunstig voor Dennis waardoor Erik de handdoek in de ring moest werpen.

Erwin Kalle had het op bord 1 nog zwaarder met zo’n 350 rating minder tegen Chiel Oosterom. Hij kwam met een paar zwaktes uit de opening. Chiel maakte hier handig gebruik van en speelde de partij goed uit.

Lees meer >

Recensie: A Startling Chess Opening Repertoire New Edition – Baker & Burgess

10 december 2019 14:44 0

Op mijn deurmat plofte al een tijdje geleden een boek van uitgeverij Gambit uit Londen met de volgende lange titel: A Startling Chess Opening Repertoire New Edition van Chris Baker en Graham Burgess. De ondertitel belooft veel: A turbocharged modern update of a popular repertoire. Het is duidelijk dat dit boek een nieuwe, geüpdate versie is van een eerder boek, dat een aantal keer is herdrukt. Zoals bekend gaat het zo met veel openingsboeken. Op het moment dat het boek verschijnt is het op sommige punten al weer verouderd. De moderne openingstheorie schrijdt razendsnel voort, overal over de wereld worden partijen gespeeld die veelal in een grote database terecht komen en waarvan veel spelers gebruik kunnen maken. De moderne toernooischaker gaat gewapend met laptop naar toernooien en behalve dat hij gebruik maakt van de database, kan hij met sterke engines checken of de varianten die hij wil spelen wel deugen. Daarnaast een boek biedt echter nog meer hulp!

Om even een idee te geven van wie de auteurs zijn. De één, Chris Baker, is een internationale meester uit Engeland met een enorme schat aan schaakervaring op club- en weekendtoernooi-niveau. De eerste editie van A Startling Chess Opening Repertoire vestigde zijn reputatie als schrijver en bleek buitengewoon populair, meerdere keren herdrukt. Bekroonde auteur Graham Burgess is een Fide-meester en een voormalig kampioen van de Deense regio Funen. In 1994 vestigde hij een wereldrecord voor marathon snelschaken.

Als ik de wervingstekst op de site van de uitgever mag geloven, hebben beide auteurs in dit boek de lezer een hoop werk uit handen genomen. Hun varianten zijn niet alleen gecheckt met de nieuwe generatie computerprogramma’s gebaseerd op neurale netwerken, zoals we kennen van Alpha Zero. Ook heeft een “openingsexpert en uitgever met een schat aan ervaring bij het maken van repertoires” dit boek verder uitgewerkt. Een kleine blik op de drie directeuren van Gambit Publications Ltd levert het volgende lijstje op: GM Dr. John Nunn, GM Murray Chander en FM Graham Burgess. Het ligt voor de hand dat behalve co-auteur Burgess, één van de twee grootmeesters in de staf meegeholpen heeft om dit boek te updaten. Dat geeft het in elk geval een stevige basis. Jammer dat er niet wordt vermeld wie zich daadwerkelijk met dit boek heeft bemoeid…

Het is tijd om een indruk te geven wat de beide auteurs voor ogen stond toen zij het eerste boek schreven in 1998. Na wits 1.e2-e4 worden in principe alle mogelijke openingssystemen onder de aandacht gebracht, tot het Olifantengambiet toe! De auteurs wijken graag zo snel mogelijk af van de hoofdvarianten omdat clubschakers volgens hen dan door teveel theorie moeten ploeteren om zich bepaalde systemen eigen te maken. Burgess geeft de lezer van te voren nog het volgende mee: “So, what is the spirit of this repertoire? I see it as ‘we want to be dangerous’. We shall force the opponent to display good knowledge and decision-making at the board”.

Een paar stereotiepe voorbeelden die ik uit dit boek gefilterd heb:

1) Repertoire tegen 1… e5
Hiervoor wordt gekozen voor de opzet van de Max Lange Aanval. Die komt als volgt op het bord:
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. d4 exd4 5. O-O

Lees meer >

Begrijp wat u doet: Het Russisch

8 december 2019 11:07 2

 

Hieronder treft u de volgende aflevering van de rubriek “Begrijp wat u doet”. In deze serie worden, speciaal voor clubschakers, achtergronden belicht van de ‘grote openingen’ zoals het Spaans, het Siciliaans, het Damegambiet, het Konings-Indisch enzovoort. De artikelen verschenen eerder in Schaakmagazine het blad van de KNSB, de Nederlandse schaakbond.

Soms kom ik bij een presentatie die ik geef iemand tegen die mij heel specifiek vraagt of ik een bepaalde opening aan de orde zou willen stellen. Mijn wedervraag is dan: “Welke opening zou dat moeten worden dan?” Natuurlijk kan ik niet zomaar op elke vraag ingaan. Maar als er een openingssysteem aan de orde gesteld wordt dat in de grootmeesterpraktijk regelmatig gespeeld wordt, wil ik een dergelijk verzoek wel eens honoreren. Dat is nu het geval bij de Russische opening. Die komt op het bord na de volgende zetten:

1.e4 e5 2.Pf3 Pf6

Alexander Petrov

Met deze zet is het Russisch ontstaan. Internationaal gezien heeft het de naam ‘The Petrov Defence’ meegekregen, genoemd naar de Russische speler Alexander Petrov (1794–1867) die evenals Carl Jaenisch het systeem heeft gepopulariseerd. De opening heeft – wellicht ten onrechte – de naam dat hij saai en inspiratieloos is en dat de zwartspeler uitsluitend op remise uit is. Het klopt wel dat er veel remises vallen, maar gelukkig zijn er genoeg scherpe varianten. Met deze aanpak vermijdt zwart veel gespeelde openingen als het Spaans, het Italiaans of het Schots. Het is voor witspelers niet makkelijk om hier voordeel tegen te halen.

3.Pxe5

Nu zwart de pion niet gedekt heeft, slaat wit hem maar meteen van het bord. Hij stelt meteen een valstrik die vooral in partijen van kinderen op het bord kan komen. Andere mogelijkheden zijn 3.Pc3 Pc6 dat meestal een overgang naar het Italiaans Vierpaardenspel oplevert. Ook is 3.d4 Pxe4 4.dxe5 d5 een variant die ook onder grootmeesters redelijk vaak gespeeld wordt. Zo werd er aan het eind van vorig jaar nog een interessante rapidpartij Harikrishna-Yu mee gespeeld.

3…d6

Het witte paard moet eerst teruggejaagd worden, alvorens zwart de pion op e4 ongestoord kan nemen. Zwart kan op dit moment overigens beter van de pion op e4 afblijven:

3…Pxe4?! 4.De2
en nu is
4… De7
relatief de beste mogelijkheid. Bij kinderen zie je regelmatig 4…Pf6?? 5.Pc6+ met damewinst op het bord komen.
5.Dxe4 d6 6.d4 dxe5 7.dxe5
En wit heeft een pion meer, maar er zijn grootmeesters die hier heil in zien voor zwart. In een partij Sergeev-Afromeev, 2006 kwam zwart zelfs tot winst! Het gekke is dat wit niet zoveel lijkt te hebben aan zijn pluspion. In een partij Ye-Ni, 2004 liet de witspeler echter zien hoe de witte stelling wellicht aangepakt zou kunnen worden.

Lees meer >

Vachier Lagrave en Liren Ding spelen finale in Londen Classic

4 december 2019 23:41 0

In Londen vinden momenteel de finales van de Grand Tour 2019 plaats. Dit groots opgezette evenement, onder de naam ‘London Chess Classic’ worden, behalve deze finales ook de nodige evenementen georganiseerd die de moeite waard zijn. Als u een kijkje neemt op de toernooisite ziet u vanzelf hoe de organisatoren geld noch moeite hebben gespaard om het schaakspel onder de aandacht te brengen. In dit verslag beperk ik mij tot de twee halve finales die vandaag werden afgerond.

Om te beginnen mag het prijzenfonds van $350.000 als een mooie beloning van een intensief schaakjaar worden gezien. De deelnemers, Magnus Carlsen Maxime Vachier Lagrave, Ding Liren en Levon Aronian nemen het in tweekampen tegen elkaar op. Voordat we inhoudelijk op deze confrontaties ingaan, is het nuttig om uit te leggen hoe de tijdverdeling in de verschillende disciplines zou zijn als ook de puntentelling.

Bij de partijen volgens het klassieke tempo kregen de spelers 130 minuten voor de hele partij plus 30 seconden ‘delay’(vertraging) per zet vanaf zet 1. Voor de rapid- en de blitzpartijen kregen de spelers respectievelijk 25 minuten + 10 seconden delay en 5 + 3 voor de vluggertjes. De score bij de eerste discipline was 6 punten voor een overwinning, 3 punten voor een gelijkspel en 0 punten voor een verlies. Bij het rapid gold 4 punten voor een overwinning, het vluggeren zou 2 punten per winst opleveren.

Carlsen en Vachier Lagrave vochten een geweldig spannende tweekamp uit, de andere twee waren eigenlijk na de twee rapidpartijen al klaar. In de reguliere partijen had Aronian, die aangaf dat hij kampte met een jetlag van India, de partijen allebei op remise weten te houden. Maar in de twee rapidpartijen sloeg Ding hard toe. In twee uitmuntend gespeelde aanvalspartijen, sloeg hij eerst met wit en daarna met zwart door de koningsstellingen van Aronian. De Armeniër zou nu alle vluggertjes moeten winnen om gelijk te maken. Maar die illusie was na één blitzpartij al verdwenen. De remise betekende dat Ding al in de finale zat. Ze moesten nog wel voor het publiek de andere partijen afwerken. Daar won Ding er eerst twee, voordat Aronian toch nog de eretreffer kon maken.

Lees meer >