Fabiano Caruana is de uitdager!

Fabiano Caruana: de uitdager van Carlsen! (foto Frans Peeters)

Vandaag is er een einde gekomen aan een fantastisch Kandidatentoernooi. Na wederom twee ronden met vechtschaak van de bovenste plank, waarin ook weer van alles gebeurde, was het uiteindelijk de Amerikaan Fabiano Caruana die volkomen verdiend het toernooi op zijn naam schreef. Hoewel hij in de twaalfde ronde nog hard onderuit was gegaan en het daardoor heel spannend was geworden, wist hij zich in de twee laatste ronden fantastisch te herpakken. Hij versloeg eerst Levon Aronian en in de laatste ronde schoof hij ook nog een gunstig eindspelletje naar winst tegen Alexander Grischuk, terwijl hij eigenlijk genoeg had aan remise. Daarmee is hij voor velen de ‘gedroomde’ kandidaat voor de WK-match geworden, die later dit jaar zal plaatsvinden.

We halen even de tussenstand aan kop in herinnering bij het ingaan van de voorlaatste ronde:

1-3. Caruana, Mamedyarov, Karjakin +2
4-5. Grischuk en Ding +1

Met nog twee ronden te gaan in principe dus nog vijf kanshebbers voor een eventuele eindzege. Dat kon dus alle kanten op.

 

DERTIENDE RONDE

De confrontatie Caruana-Aronian trok natuurlijk de aandacht. Maar ook Mamedyarov-Grischuk, Ding-Kramnik en So-Karjakin waren bepaald niet onbelangrijk.
Laatstgenoemde partij werd een teleurstellende korte remise. So haalde zo snel mogelijk alle muziek uit de stelling en daar kon Karjakin ook weinig aan veranderen. Maar de andere partijen werden een waar spektakel.
Kramnik, die nog graag een paar partijen wilde winnen, ging er met zwart flink voor zitten en hij leek inderdaad voordeel te behalen met een Drierijensysteem. Op een gegeven moment won hij zomaar twee stukken voor een toren, maar Ding vocht fel terug en zijn moedige spel werd beloond met een welverdiend halfje. Daar schoot hij natuurlijk niet zoveel mee op, maar helemaal kansloos was hij nog steeds niet.
De partij Mamedyarov-Grischuk was oorspronkelijk een wat kabbelend geheel en remise leek onvermijdelijk. Totdat de Rus ineens dacht met een combinatie de partij naar zijn hand te kunnen zetten. Dat moet je niet doen tegen een rekenaar als Mamedyarov. Want die vond ogenblikkelijk de weerlegging van het offer. Het werd nog curieus zelfs, want in de slotstelling staan er drie dames op het bord en dat hadden er zelfs vier kunnen zijn.

Lees meer >

Alles is weer open bij Kandidatentoernooi!

Wat een knotsgekke dag was het vandaag in het Kandidatentoernooi! Het hele klassement in Berlijn is op zijn kop gezet, maar daarover later meer.

De tussenstand aan kop bij het ingaan van de elfde ronde is als volgt:
1. Caruana op +3
2. Mamedyarov +2
3. Grischuk en Karjakin +1

Eigenlijk had de Amerikaan Fabiano Caruana al helemaal op rozen gezeten als hij de kansen die hij had in een paar partijen had waargenomen. Maar “als” telt niet in de sport, zoals we allemaal weten. Want datzelfde “als” had ook Vladimir Kramnik kunnen aangrijpen toen hij in de vierde ronde speelde tegen diezelfde Caruana. Kramnik was begonnen met 2½ uit 3 (onder meer dankzij de schitterende partij tegen Levon Aronian, weet u nog?) en de Rus had Caruana helemaal in zijn zak zitten. Een kwaliteit meer en dat voor een technicus als Kramnik. Maar in de tijdnoodfase raakte hij het spoor helemaal bijster en omdat hij zo graag wilde winnen, verloor hij zelfs nog. Vanaf dat moment was Kramnik zichzelf niet meer. Hij bleef het maar gokken en na een paar debacles is hij in de staart van de ranglijst verzeild geraakt. Heeft hij misschien gedacht dat hij – vanwege zijn leeftijd – het nu maar eens moest doen: een tweekamp tegen Carlsen afdwingen? Dan is hij nu toch wel een illusie armer geworden. Er is nog een andere grote speler die nog zelfs onder hem bungelt: Levon Aronian. Wie had dat vooraf gedacht? De Armeniër heeft 2017 als één van zijn beste schaakjaren ooit afgesloten en in 2018 won hij ook het toernooi in Gibraltar. Hij werd ook gezien als één van de spelers die het Carlsen in een tweekamp moeilijk zou maken. Hét cruciale duel vocht hij uit met Caruana (zoals ik in ronde zeven heb besproken). Aronian had wit en moest winnen. Hij offerde twee pionnen, hij gokte teveel en verloor. Daarna was hij gebroken, niets wilde meer lukken. Bij het ingaan van de elfde ronde was het dus de vraag hoe de kanshebbers zich zouden houden tegen de ‘kanslozen’ om ze zo maar eens te duiden.

Lees meer >

Benjamin Bok mede aan de leiding bij EK individueel

Batumi, een belangrijke badplaats in Georgië, is momenteel de gastheer waar het Europees Kampioenschap individueel wordt gehouden. Het is bepaald niet de eerste keer dat hier een groot schaakevenement wordt gehouden en het zal hier dit jaar ook niet bij blijven. Want in september van 2018, wordt ook de tweejaarlijkse schaakolympiade in Batumi gehuisvest. Kunnen ze bij het EK individueel alvast even warm draaien. Het toernooi is – zoals te doen gebruikelijk – behoorlijk sterk bezet. Acht spelers boven de 2700, waarvan Dmitry Jakovenko (2746) nummer één geplaatst is. Het genie, Vassily Ivanchuk, moet het tegenwoordig met ‘slechts’ 2713 doen. Nederland is vertegenwoordigd met slechts vier spelers: GM Benjamin Bok (2622), IM Arthur Pijpers (2453), FM Michiel Bosman (2398) en ‘vaste klant’ Jorgen Henseler (2043).

   

(Van links naar rechts: Bok, Pijpers, Bosman en Henseler, allemaal foto’s van Frans Peeters)

Het is verheugend om te melden dat er na vijf ronden de volgende tussenstand aan kop te zien viel:

Lees meer >

Caruana spekkoper in Kandidatentoernooi

De eerste cyclus in het Kandidatentoernooi in Berlijn zit er inmiddels op. En zonder rustdag tussen de twee cycli zijn we vandaag ook maar meteen begonnen met de tweede turnus.

Als grote overwinnaar kwam dit weekend de Amerikaan Fabiano Caruana tevoorschijn. Een van de meest cruciale partijen moest hij spelen in de zevende ronde waarin hij met zwart tegen Levon Aronian moest uitkomen. De situatie voorafgaand aan deze partij was duidelijk. Caruana stond samen met Shakhriyar Mamedyarov op +2, Aronian stond op -1. Als de Armeniër nog iets van zijn toernooi wilde maken, zou er in elk geval in deze partij gewonnen moeten worden. En voor deze geladen partij, haalde Aronian een vreselijk scherpe opzet van stal. Een bekend pionoffer in de opening liet hij volgen door nog een pionoffer.

Het gevolg was dat hij een volledig ontwikkeld stelling had, terwijl de zwarte stukken nog erg passief stonden opgesteld. Ook had zwart zich in de opening de ‘verzwakking’ …h7-h6 gepermitteerd en dat had kennelijk als een rode lap op een stier gewerkt. Want op zet 16 speelde hij het doldrieste g2-g4 voor zijn eigen koning. Ik had ondertussen de tip van Han Schut gevolgd dat de live-uitzendingen via de toernooisite inderdaad uitstekend in beeld werden gebracht. Dus zat ik op het puntje van mijn stoel toen Aronian al zijn pionnen voor zijn eigen koning naar voren gooide en hij met g4-g5 dat aanknopingspunt op h6 maar eens flink aan de tand ging voelen. Nu is Caruana ook een type schaker zoals Aronian. Die houdt ook wel van een origineel concept hier en daar en daarbij staan ze allebei bekend als uitstekende rekenaars. Wat is mooier als twee van dit soort genieën elkaar naar het leven staan. Op het schaakbord wel te verstaan.


Caruana verdedigde zich zeer consistent. Hij bracht zijn dame terug naar d8, ontwikkelde zijn loper van c8 naar c6 waar die ook tegen de witte koning gevaar begon te stichten en daarna speelde hij zijn koning snel naar h8, toen wit gxh6 had gespeeld. Dan kon de koning schuilen achter een witte pion.
De spanning was werkelijk om te snijden toen beide spelers lang in de denktank gingen. De twee commentatoren in de Engelse taal, IM Lawrence Trent en GM Judit Polgar, hadden de grootste lol om alle wendingen die er in deze totaal chaotische stelling gevonden konden worden. Vooral Judit was in haar element. Zij toverde de een na de andere schitterende truc tevoorschijn. Gezien het aantal tactische wendingen dat in het voordeel van wit eindigde, zou je bijna zeggen dat Aronian een makkelijke overwinning ging binnenhalen. De praktijk was heel anders. In werkelijkheid gaven de engines aan dat hij helemaal niet goed stond, sterker nog: dat Caruana zich allemaal prima had verdedigd en de zege op de schoen had. Maar ook voor Stockfish en zijn elektronische rivalen bleek de stelling soms te ingewikkeld. Het oordeel vloog heen en weer. Kortom: dit was dus zo’n typische Aronian-stelling, waarvan de Armeniër wel eens van gezegd had dat hij streefde naar stellingstypen waarin de engines het ook niet weten! Er was wel één factor waar vooral Aronian grote problemen mee ging krijgen: de klok…

Lees meer >

Twee koplopers in het Kandidatentoernooi

In het Kandidatentoernooi in Berlijn zijn er inmiddels zes ronden gespeeld. Na zes ronden hebben zich de Amerikaan Fabiano Caruana en de Azeri Shakhriyar Mamedyarov aan de kop van de ranglijst genesteld. Beide spelers zijn nog ongeslagen en hebben twee partijen weten te winnen. De Rus Kramnik, die zo goed begon, staat inmiddels weer op 50%. Die positie moet hij delen met de Chinees Liren Ding, die ook nog ongeslagen is, maar zes remises heeft geproduceerd en zijn landgenoot Alexander Grischuk. De Armeniër Levon Aronian, die zo’n succesvol jaar had, staat samen met de andere Amerikaan, Wesley So, op ‘min één’, terwijl de vorige uitdager van wereldkampioen Magnus Carlsen, de Rus Sergey Karjakin, zowaar helemaal onderaan staat met -2.

Het toernooi heeft wereldwijd de aandacht. Tegenwoordig kan een dergelijk evenement vanuit de luie stoel via een of ander randapparaat eenvoudig gevolgd worden. Met een livestream wordt de zaal, de spelers en hun partijen mooi in beeld gebracht. Wat kan een schaakliefhebber zich nog meer wensen. Er zijn diverse platforms waar de partijen op de voet kunnen worden gevolgd. Een paar voorbeelden:

Chess24
Hier zijn veelal de grootmeesters Svidler en Gustafsson aanwezig. Vooral Svidler laat razendsnel fantastische varianten zien. In principe dient men een Premium Account te hebben om hiervoor in aanmerking te komen, maar voor zover ik weet zijn deze uitzendingen gratis.

 

Chess.com
Deze grote community biedt commentaar bij de partijen via “Chessbrah”. (https://www.twitch.tv/chessbrah) In elk geval grootmeester Yasser Seirawan samen met een andere GM bespreken samen vanuit hun eigen huis de partijen. Seirawan zit vol anekdotes, maar hij laat ook vooral zien wat voor een vernuftig positioneel inzicht hij nog altijd heeft. Deze uitzendingen verlopen via ‘Twitch’ en dat is gratis maar er wordt op wel op prijs gesteld om een donatie te doen.
Groot platform met zo’n 25 miljoen mensen die de hele dag aan het schaken zijn.

Lees meer >

Topper in 1B eindigt onbeslist

In Sas van Gent werd misschien wel de spannendste ronde gespeeld in de klasse 1B. Hier vond de strijd plaats tussen de koplopers HWP Sas van Gent en De Stukkenjagers. Elk jaar hebben De Stukkenjagers moeite met het strijden om de eerste plaats in deze poule. Vaak is het HWP Sas van Gent die aan het langste eind trekt. De Stukkenjagers waren dan ook gewaarschuwd. Omdat wij al wat bordpunten extra hadden gesprokkeld de afgelopen ronden, was het doel om alles in eigen hand te houden. Maar de dag begon heel anders. HWP Sas van Gent had een vliegende start: al na een paar uur spelen stond de thuisploeg Sas van Gent al met 3-0 voor. Hoe ging het team van De Stukkenjagers dit ooit goedmaken? 5-5 was de absolute vereiste om in de race te blijven en op alle andere borden zag ik dat de meeste stellingen nog in evenwicht waren.
Aan bord drie had Jasper Beukema met zwart een moeilijke partij tegen Thibaut Maenhout. Wit had de gehele partij meer ruimte, en het zwarte paard had weinig te zoeken op c8. Ook al was Jasper in de analyse nog optimistisch over zijn stelling, de witte druk werd zwart toch te veel.

Zelfs voordat Jasper klaar was, had ik al kansloos verloren na de opening tegen Helmut Cardon.

 

Cardon, Helmut – Bijlsma, Nick

Ik kende de theorie niet en wit maakte het effectief af: zie jij hoe wit wint?

 

Ook Mees van Osch kon het niet drooghouden tegen Koen Leenhouts aan bord 3. Na een middenspel met gelijke kansen, ontstond er een eindspel met paard tegen loper en dames, maar zwart leek de beste praktische kansen te hebben.

 

Van Osch, Mees – Leenhouts, Koen

In de partij werd na één blunder het effectief afgemaakt door Koen. Zie jij wel de juiste zet voor wit?

Lees meer >

Stefan Bekker open snelschaakkampioen Bennekom

BENNEKOM – Het open snelschaakkampioenschap van Bennekom is gewonnen door Stefan Bekker. De FIDE meester uit Veenendaal met de hoogste rating van alle deelnemers, had uiteindelijk de langste adem in de strijd met Hotze Tette Hofstra, de plaatselijke favoriet.

De hoofdgroep in volle actie. Rechts Stefan Bekker

Naast Bekker, Hofstra en Dick de Graaf uit Bunschoten-Spakenburg bevochten ook Martin Markering, Johan van den Brink en Noel Bovens zich een plaats in de hoofdgroep.

Het titanengevecht tussen Hotze Tette Hofstra (links) en latere winnaar Stefan Bekker

Bekker, oud-speler van Wageningen, moest in de finaleronde alleen remise toestaan aan Johan van den Brink. Ook Hofstra, die in de voorronde nog sterker was dan Bekker, moest zijn meerdere erkennen. Als derde eindigde Dick de Graaf. Deze sterke speler van meesterklasser En Passant moest in de finaleronde alleen buigen voor Bekker en Hofstra.

Lees meer >

Schakers Groningen nipt over de knie bij BSV Bennekom

BENNEKOM – In de landelijke derde klasse A heeft het schaakteam van BSV Bennekom zaterdag een nipte 4,5-3,5 zege geboekt op Groninger Combinatie 3. En die twee matchpunten kwamen moeizaam tot stand. Wel hield BSV Bennekom door de winst aansluiting bij de top. ,,In theorie kan het nog een mooi slot worden’’, denkt teamcaptain Rini Kreeft.

Het strijdtoneel afgelopen zaterdag in Denksportcentrum De Commanderij.

BSV Bennekom miste op het laatste moment Rembrandt Bruil wegens griep. Noël Bovens werd de vervanger. En het team onderging daardoor toch weer een verandering. Ed de Beule kwam op bord 4 en Noël Bovens op bord 8.

 

Martijn Bakker (blauwe trui) laat zien hoe Benno van der Veen het beter had kunnen doen.

Domper

Het begin was sterk. Martijn Bakker overspeelde zijn tegenspeler Russell Spears vanuit de opening. Binnen twee uur was de Groninger er af. En weer met de zwarte stukken. Domper op de feestvreugde was het verlies van Martijn Pauw. Zijn sterke tegenstander Robbert de Boer leek in de opening de zwarte stukken en pionnen van Pauw te ontregelen. En blijkbaar ging het in het middenspel ook ergens fout. Pauw kon opgeven.

 

 

Hotze Tette Hofstra (links) vooraf in gesprek met Henk Bosveld.

Volgende klap was het verlies van Noël Bovens. En ook nog tegen het jeugdig talent Loek van de Hagen. Deze bestookte twee keer de stelling van Bovens  met de zwarte paarden.. En met gedurfd en creatief spel werd hij weggetikt. Het betekende 1-2 achter voor BSV Bennekom.  En het werd er niet beter op. Kopman Hotze Tette Hofstra kwam tegen Henk Bosveld beter uit de opening. Over en weer verdwenen ook pionnen. Bosveld kwam er beter mee voor de dag. Hofstra loodste die stelling gelukkig wel vakkundig naar remise.

 

 

Lees meer >

Schaakgeschiedenis in vogelvlucht 19: Mikhael Tal

Omdat het schaakspel een eeuwenoud spel is, dat naar schatting al 3000 jaar oud is, lijkt het mij gepast om een serie korte artikelen te presenteren, waarin de schaak¬geschiedenis voor het voetlicht wordt gebracht. In de vorige aflevering hebben we het gehad over Vassily Smyslov. In deze nieuwe aflevering zullen we het hebben over Mikhail Tal (1936 – 1992).

In een van de vorige afleveringen van deze serie over de schaakgeschiedenis hebben we het gehad over de Rus Mikhael Botwinnik (1911 – 1995) die, nadat hij de wereldtitel had veroverd, deze driemaal kwijtraakte aan een landgenoot.

Mikhail Tal (foto Jos Sutmuller)

Dat was in 1960 tegen de briljante en onberekenbare Mikhael Tal (1936 – 1992). Maar voor de tweede maal in zijn carrière bleek de verslagen wereldkampioen de meester van de voorbereiding want in de revanchematch slaagde hij er opnieuw in om zijn eigen zwaktes te lokaliseren en die van de tegenstander bloot te leggen. Voor de derde maal in zijn carrière werd Botwinnik tot wereldkampioen gekroond.
Ondertussen had Tal wel geschiedenis geschreven door als 24-jarige volkomen onverwacht wereldkampioen te worden. De “Tovenaar van Riga” zoals zijn bijnaam was, bleek een meester te zijn in het combinatiespel en door op het scherp van de snede te spelen bracht hij Botwinnik aan het wankelen. De correctheid van de offers werd achteraf wel eens ter discussie gesteld, maar tijdens een praktische partij bleek het voor veel spelers (te) moeilijk om adequaat te reageren op zijn wervelende aanvalsspel.
Heel fameus is het volgende dubieuze paardoffer dat hij bracht tegen Botwinnik, maar waarmee hij de solide wereldkampioen aan het wankelen bracht en de partij zelfs wist te winnen. Het geeft aan dat het Tal niet aan de nodige moed ontbrak om in zo’n belangrijke match op het scherp van de snede durfde te spelen.

21…Pf4?!
Deze stelling is talloze keren afgedrukt. Tal gooit er pardoes een paard tegenaan. Nog wel tegen de wereldkampioen, die bekend stond als een uiterst solide speler. Maar de complicaties van dit offer werden Botwinnik, die ook niet al te veel tijd meer had, snel te veel.

Lees meer >

Een Braziliaan ‘fier’ aan de leiding

 

De jubileumeditie van het bekende Amsterdamse schaakcafé Batavia, het ‘10de dMP Batavia Amsterdam Chess Tournament’ kent een mooie bezetting. Naast de grootmeesters Ivan Sokolov (!), Friso Nijboer is ook de Braziliaan Alexandr Fier van de partij. Nadat Fier eerder al het snelschaaktoernooi, voorafgaand aan deze tienkamp overtuigend op zijn naam had gezet, schoot hij met 2 uit 2 uit de startblokken.

Manuel Bosboom (foto Lennart Ootes)

Pas in de derde ronde moest hij een halfje afgeven aan de Nederlandse IM, Manuel Bosboom, die op zijn beurt de sterren van de hemel speelde door in de eerste ronde op fraaie wijze met zwart van ratingfavoriet Ivan Sokolov te winnen. Naast deze drie GM’s worden de Nederlandse IM’s Thomas Beerdsen, Robby Kevlishvili en de hierboven al genoemde Manuel Bosboom in de gelegenheid gesteld om een grootmeesterresultaat te halen. Ook FM Liam Vrolijk (die binnenkort tot IM zal worden benoemd) mag zich verheugen op deze kans.

Alexandr Fier (foto Lennart Ootes)

Een toernooi waar Bosboom aan deelneemt, is per definitie niet saai. De columnist van de Volkskrant, Gert Ligterink, schreef ooit iets in de trant van “als er ergens een partij van Bosboom verschijnt, ga ik op het puntje van mijn stoel zitten om die partij na te spelen”.
Dan moet de Groningse meester in zijn nopjes geweest zijn toen hij de partij in de eerste ronde van Bosboom tegen Sokolov aan het naspelen was. De man uit Zaandam offerde er in zijn vertrouwde Konings-Indiër weer lustig op los. Eerst een pionnetje op de damevleugel om in ruil daarvoor de zwartveldige witte loper tegen een zwart paard te kunnen ruilen. Het gevolg was dat hij met geweld de zwarte velden openbrak met …d6-d5 om de monsterlijke zwartveldige loper via veld c5 tegen de witte koning in te zetten. Toen Sokolov met Pc3-a4 dit monster op c5 aan de tand wilde voelen, gooide Bosboom er een kwaliteit tegenaan met …Ta8xa4 om hoe dan ook die geweldenaar op c5 te kunnen handhaven. Het leidde tot een geweldige koningsaanval die in stijl afgerond had kunnen worden, maar zoals de Zaandammer het nu deed, bleek het ook ruim voldoende voor de winst. Sokolov zal zich hetzelfde gevoeld hebben als de Hongaar Peter Leko (voormalig topspeler) toen die ook kennis maakte met het spierballenschaak van deze kunstenaar.

Over de fantasierijke offers van Bosboom heb ik ooit het verhaal “Manuel Bosboom en het dame-offer” over geschreven.

Lees meer >