Schaakstrategie 17
In deze aflevering een paar passages uit
Hoofdstuk 17: Een stuk buitenspel
Dat een stuk dat buitenspel staat wel eens een beslissende factor in een partij kan zijn, ligt niet zo voor de hand. Bij mijn speurtocht naar voorbeelden schoot me het volgende voorval te binnen.
Toen ik me voor de eerste keer had gekwalificeerd voor het Nederlands Kampioenschap in Leeuwarden 1981, gaf ik mijn ogen en oren de kost in mijn eerste ontmoeting met de Nederlandse topspelers uit die tijd. Ik probeerde zoveel mogelijk analyses te volgen om mijn inzicht te vergroten. Ik herinner me dat ik bij de analyse van de volgende partij aanschoof en er getuige van was hoe de Nederlandse meester Rob Hartoch enigszins belachelijk werd gemaakt door de man met de grootste mond onder de schakers in ons land: wijlen grootmeester Jan Hein Donner.
En dat terwijl Hartoch in zijn jeugd als een kroonprins van het Nederlandse schaak werd gezien. Reeds op vijftienjarige leeftijd was hij al van meestersterkte vanwege zijn goede strategische inzicht en zijn fraaie tweede plaats in het jeugdwereldkampioenschap van 1965 te Barcelona beloofde hem een mooie toekomst.
Donner maakte zich vrolijk over het paard dat Hartoch van de koningsvleugel naar het sterke veld b4 bracht. Het paard staat daar volkomen buitenspel en Donner kon zijn slag slaan op de andere kant van het bord. Hij deed dat overigens niet, de partij kwam op abrupte wijze tot een vreedzaam einde. Het vreemde was dat Hartoch zijn lesje al had geleerd had moeten hebben, want in een oudere confrontatie tegen dezelfde tegenstander was hij op basis van hetzelfde thema helemaal opgerold.
Een bekende stelling uit de Benoni, de geliefde opening van de zwartspeler. 12. a4 Met de tekstzet verzwakt wit veld b4 en nodigt hij zo de tegenstander uit om zijn paard naar het "mooie" veld te spelen. Maar Donner hoopt eigenlijk dat het paard hier buitenspel komt te staan als de strijd zich toespitst op de koningsvleugel. En dat is exact wat hij hier gaat doen! 12… Pb4 13. Pc4 Lf8 Als een Benonispeler zulke zetten moet spelen is dat meestal een veeg teken. 14. Lg5 h6 15. Le3 b6 16. Dd2 Kh7 17. g4 La6
18. Pb5! Hij laat zijn mooie paard van c4 niet afruilen tegen een loper die niets doet. 18… Dd7 19. Lf4 Lxb5 20. axb5 Dc7 Zwart kon toch nooit op b5 nemen vanwege de aftrekaanval Pxd6. 21. Lg3 Pd7
22. Ta3! Een diepzinnige zet. Niet alleen maakt Donner een verdubbeling op de a-lijn mogelijk, hij hoopt vooral dat de toren over de derde rij kan worden ingezet op het moment dat hij vuist weet te maken op de koningsvleugel. 22… Pe5? Paniek in de tent. [Zwart had ‘niets’ moeten doen, maar ook dan heeft hij een zware pijp te roken. 22… Ta8] 23. Pxe5 dxe5 24. f4 Zo heeft wit het aanknopingspunt gekregen dat hij nodig had om lijnen, diagonalen en rijen te openen. 24… Ld6 25. Taf3 [25. fxe5 Lxe5 26. Taf3 was iets nauwkeuriger.] 25… exf4 26. Lxf4
26… Txe4 Na deze nieuwe misser is het direct voorbij. [Maar ook na 26… Lxf4 27. Txf4 Tf8 28. d6 Dd7 29. Lc4! (zie analysediagram)
had zwart het witte initiatief niet overleefd. Ook in deze variant doet zich de afwezigheid van het zwarte paard op de koningsvleugel vreselijk voelen.] 27. Lxd6 Dxd6 28. Txf7+ Kg8 29. Dxh6 1-0
Belangstellenden kunnen het boek 
hier bestellen. Tevens treft u op deze webpagina de nodige aanvullende informatie aan.
De vorige afleveringen uit deze serie zijn hieronder te vinden:
