Schaakstrategie 19
In deze aflevering een paar passages uit
Hoofdstuk 19: Harmonie en samenwerking
In dit hoofdstuk wordt gesproken over de samenwerking tussen de stukken. Het tegenovergestelde (dat gebrek aan harmonie wordt genoemd), komt natuurlijk ook veelvuldig voor. Het is van belang om te herkennen wanneer de harmonie binnen de eigen gelederen verstoord geraakt is. Daar kan een aantal redenen aan ten grondslag liggen. Het volgende schema wordt in het boek met voorbeelden gelardeerd.
- A1) Door een gebrek aan ruimte worden enkele stukken bij het manoeuvreren gehinderd.
- A2) Er zijn twee stukken die gebruik willen maken van hetzelfde veld.
- A3) Door specifieke omstandigheden is de ontwikkeling danig verstoord en kan die moeilijk voltooid worden.
- B1) Door de activiteit van de vijandelijke stukken worden de eigen stukken ‘op het verkeerde been’ gezet.
- B2) Een stuk doet niets door de pionnenstructuur.
- B3) Stukken happen in het luchtledige bij gebrek aan een aanknopingspunt.
- B4) Er staat een stuk hinderlijk in de weg, waardoor de samenhang tussen de dame- en de koningsvleugel verstoord is geraakt.
A) De stukken staan elkaar in de weg:
B) De samenwerking tussen de stukken is verstoord geraakt:
Hieronder een voorbeeld. In de volgende partij breekt, na een kabbelend begin, de hel los. Het imaginaire vermogen van Aljechin zorgt voor een juweel van een combinatie.
28. Pd1 Wit heeft in het voorafgaande weinig in de melk te brokkelen gehad, waardoor de harmonie in zijn stukkenspel ver te zoeken is. Met zijn volgende zet start Aljechin een combinatie die op dit gebied zijn weerga niet kent. 28… Pd3!! De inleiding tot een briljante concept. 29. Txa5 b4 30. Txa8 [Na 30. Da1 Txa5 31. Dxa5 Da8! 32. Dxc7 [Nog slechter is 32. Dxa8 Txa8 33. Pb3 Ta3 en zwarts b-pion is niet meer te stuiten.] 32… Da1 en de zwarte dame dendert door de witte stelling heen.] 30… bxc3 Het imaginaire inzicht van Aljechin is verbluffend. [Het is eigenlijk jammer dat met het obligate 30… Dxa8 31. Db3 Da1 ook al een winststelling viel te behalen omdat ook hier de witte stukken geen van allen goed functioneren.] 31. Txe8
31… c2!! De buitengewoon verrassende pointe van de combinatie. In ruil voor twee torens haalt zwart er een nieuwe dame bij die een verwoestend spoor van vernielingen in het gedesoriënteerde witte kamp zal achterlaten. [Nu zou na 31… Txe8? alles voor niets geweest zijn. Met 32. Pxc3 redt wit het vege lijf.] 32. Txf8+ Kh7 33. Pf2 c1D+ 34. Pf1 Pe1! De samenwerking tussen een dame en een paard in de aanval verloopt in de regel voortreffelijk. Hier constateren we ook het totale gebrek aan coördinatie tussen de witte stukken. 35. Th2 Dxc4 Behalve het feit dat zwart een pion buit maakt brengt hij een nieuw stuk in het spel. De dreiging … Lb5 wordt actueel. [Zeer in aanmerking kwam ook 35… Pc2 waarna pion e3 ten dode is opgeschreven.] 36. Tb8 Wit heeft geen bevredigende oplossing voor de genoemde dreiging. [Zo raakt hij na 36. Pd1 Lb5 37. Tf2 Pg4 ook beslissend materiaal achter.] 36… Lb5 37. Txb5 De enige mogelijkheid om de strijd te kunnen voortzetten. 37… Dxb5 38. g4 Pf3+ 39. Lxf3 exf3 40. gxf5 De2
41. d5 Wit mag geen enkel stuk verzetten op straffe van verlies van de cruciale pion e3. [Op 41. Pg3 volgt 41… Dxe3] [en 41. Th3 verliest na 41… Pg4] 41… Kg8 Met deze "machozet" onderstreept Aljechin wits machteloosheid. Het is grappig hoe zwart de stelling in zijn greep heeft. De witte stukken kunnen nauwelijks bewegen. 42. h5 Kh7! Een beetje sadistisch wacht zwart tot de pionzetten ‘op’ zijn en daarna slaat hij zijn slag. De volgende slachting had de witspeler zich beter kunnen besparen. 43. e4 Pxe4 44. Pxe4 Dxe4 45. d6 cxd6 46. f6 gxf6 47. Td2 De2 Aljechin blijft er wel de humor van inzien. 48. Txe2 fxe2 49. Kf2 exf1D+ 50. Kxf1 Kg7 51. Ke2 Kf7
52. Ke3 [Ook 52. f5 had uiteraard niet geholpen na 52… d5 53. Kd3 Ke7 54. Ke3 Kd6 55. Kd4 Kc6 56. Kd3 Kc5 enz.] 52… Ke6 53. Ke4 d5+ 0-1
Belangstellenden kunnen het boek 
hier bestellen. Tevens treft u op deze webpagina de nodige aanvullende informatie aan.
De vorige afleveringen uit deze serie zijn hieronder te vinden:
